Op 8 juni 1973 overlijdt Tubby Hayes in het Hammersmith Hospital te Londen. De Britse saxofonist is dan 38, maar opgebrand en laat het leven tijdens zijn tweede openhartoperatie. Tijdens een kort leven heeft hij geschitterd als wonderkind en virtuoos en aan de voet gestaan van de Britse moderne jazz met als bijnaam Little Giant. Maar de Little Giant heeft aan het eind van zijn leven ook de aandacht van het progressieve jazzpubliek verloren. Postuum wordt hij pas als een van de belangrijkste Britse jazzmuzikanten van de vorige eeuw gezien.
Supper At Phil’s - Tubby Hayes
Edward Brian Hayes wordt geboren in St. Pancras, London op 30 januari 1935. Zijn vader is violist en brengt de jonge Tubby - die zijn alias dankt aan zijn gezonde, Dik Trom-achtige uiterlijk - liefde voor muziek bij. Na viool en piano, kiest hij op zijn 11e voor de saxofoon. Zijn gretigheid en talent zijn niet te stuiten en na wat eerste optredens wordt Tubby Hayes op zijn 15e professioneel. Het wonderkind is gewild bij jazzorkesten en bigbands van onder andere Ambrose, Tito Brown en Roy Fox die nog vooroorlogse jazz, rhythm & blues en swing spelen. Hij ontmoet hier tijdgenoten als drummer Phil Seamen en Ronnie Scott, die al veel meer interesse hebben in de uit Amerika overwaaiende bebop en hardbop. Met Scott (die later de beroemde Londense jazzclub Ronnie Scott’s Jazz Club opricht) begint Hayes de hardbopgroep The Jazz Couriers, naar het voorbeeld van de Amerikaanse Jazz Messengers. Hayes heeft ondertussen ook vibrafoon leren spelen.
The Jazz Couriers - Last Minute Blues
Vanaf eind jaren 50 is Hayes mateloos populair. Hij voert de polls aan als beste saxofonist, speelt door heel Engeland en is een geliefde gast op BBC radio en televisie. In 1964 speelt hij met Duke Ellington in The Royal Festival Hall. Het album Tubby’s Groove (1959), dat hij opneemt met zijn eigen kwartet is een mijlpaal uit zijn vroege carrière.
Tubby Hayes Quartet - Blue Hayes
In Amerika lonkt het gezagvolle hardbop-label Blue Note naar de Britse scene. Het is echter trompettist Dizzy Reece die, geflankeerd door Hayes, uiteindelijk het album Blues In Trinity (1958) opneemt voor Blue Note. De kleine reus zelf vertrekt regelmatig naar New York waar hij optreedt en onder andere het album Return Visit! (1962) opneemt met een allstar band bestaande uit onder andere saxofonisten Roland Kirk en James Moody, naast pianist Walter Bishop Jr. en drummer Louis Hayes.
Tubby Hayes And The All Stars - I See With My Third I
De ontwikkeling van de jazz gaat hard in de jaren 60 en wordt steeds meer gedomineerd door free jazz, avant-garde, spiritual jazz en (later) fusion. Hayes is een groot bewonderaar van John Coltrane maar toont zelf nauwelijks experimenteerdrift. Zijn status wordt hierdoor ondermijnd en langzaam maar zeker zakt hij in de polls. Bijzonder is zijn album Mexican Green (1968) waarop Hayes, met name in het lange titelstuk wel degelijk en met succes de avant-garde omarmt en invloeden van Coltrane en Albert Ayler laat horen.
Tubby Hayes Quartet - Mexican Green
Bij collega’s staat Hayes bekend als een harde werker, maar ook als feestvierder die de nodige drank en drugs niet schuwt. In 1968 wordt de saxofonist gearresteerd voor heroïnebezit. In 1971 ondergaat hij zijn eerste openhartoperatie. In de in 2015 verschenen biografie The Long Shadow Of The Little Giant (Simon Spillet) vertelt bassist Daryl Runswick hoe hij getuige was van Hayes’ beroerde conditie toen zij ooit een hotelkamer deelden: ‘Tubby moest zittend in bed slapen. Als hij ging liggen vulden zijn longen zich met vocht. Zijn ademhaling klonk tijdens zijn slaap als een kokende waterketel’. Wanneer zijn goede vriend Seamen ook veel te jong overlijdt in oktober 1972, voorspelt Hayes al tijdens diens begrafenis: ‘It’ll be me next’.
Tubby Hayes - Doxy
(MR)
