‘Kunstzinnig’, ‘pretentieus’ en ‘doordacht’ zijn woorden die zich niet altijd even makkelijk laten verbinden aan popmuziek. De Amsterdamse Nits bewijzen al 50 jaar het tegendeel. De groep rond kunstacademicus Henk Hofstede (zang, gitaar) en Rob Kloet (drums, percussie) groeide in een half decennium uit van een frisse new wave-band tot een begrip met een eigen en unieke kijk op popmuziek. Wat is de kracht achter het internationale succes van deze typisch Nederlandse band?
Hofstede en bassist Alex Roelofs zijn studenten aan de Gerrit Rietveld Academie wanneer zij in 1974 The Nits oprichten met gitarist Michiel Peters en Kloet. Na de eerste jaren van experimenteren vinden zij in 1977 aansluiting bij de golf van new wave-bands die spelen in het florerende Nederlandse circuit van open jongeren centra. Ze vallen daar op, met Hofstedes gevoel voor pakkende en Beatleske melodieën en een hoekig en fris geluid. Ze worden geselecteerd voor het verzamelalbum Keihard en Swingend (1978), een uitgave van het muziekblad OOR. Tussen de pubrock met punkpretenties van inmiddels vergeten bands als Subway, Suzannes en WiZZguy schitteren The Nits met een energieke live-versie van wat in 1980 hun eerste hit zal worden: Tutti Ragazzi.
The Nits – Tutti Ragazzi (Live in Paradiso – 1978)
The Nits vinden aansluiting bij kunstzinnige new wave-bands als XTC en Talking Heads, maar verloochenen daarbij niet hun Nederlandse en Europese achtergrond. Een kunstenaarsgroep als De Stijl wordt als invloed genoemd en Hofstede bezingt de Nederlandse schrijver Nescio in het gelijknamige nummer, op albums met bondige, in meerdere talen te lezen titels als Tent (1979), Kilo (1983) en Henk (1983). Vanaf het tweede album Tent speelt toetsenist Robert-Jan Stips (Supersister) een belangrijke rol in de ontwikkeling van een eigen geluid, eerst als producer en vanaf Omsk (1983) als toetsenist. De groep gaat daarmee ook lyrischer en theatraler klinken, met een meer akoestisch en vooral Europees karakter, zoals in de wals en het titelnummer van het album Adieu, Sweet Bahnhof (1984).
The Nits – Adieu, Sweet Bahnhof
The Nits touren inmiddels door heel Europa, maar mikken daarbij niet op clubs en concerthallen. Liever spelen zij in intieme en sfeervolle theaters in geliefde oude steden als Wenen, Parijs en Barcelona waarvan de cultuur zich afspiegelt in hun muziek. Wanneer zij in 1989 gedurende drie avonden spelen in het Rossia Theater in Moskou, vervalt ‘The’ en noemen zij zich voorgoed Nits (het Russisch kent geen lidwoorden). Het driedubbelalbum Urk (1989) is een in Amsterdam, Utrecht en Moskou opgenomen live-weerslag van een theaterconcert en behoort tot hun meest succesvolle albums.
Nits – J.O.S. Days (live)
In J.O.S. Days vertelt Hofstede over zijn jeugdjaren bij een Amsterdamse voetbalclub. Het is afkomstig van het definitieve doorbraakalbum In The Dutch Mountains (1987). Alles wat Nits zo bijzonder maakt valt op zijn plek op dit album: de pakkende songs met de nodige The Beatles-injecties, die worden verpakt in elementaire, maar sfeervolle arrangementen. Het titelnummer wordt een grote hit. Cabaretier Freek de Jonge vertaalt het zes jaar later naar Dankzij de Dijken en voert het samen met Nits uit onder de naam Frits.
Frits - Dankzij de Dijken
In The Dutch Mountains wordt (zonder publiek) live opgenomen in De Werf, de eigen studio en werkplaats van Nits in een voormalige gymzaal in Amsterdam. Hier werken Nits – vanaf 2005 gevormd door het trio Hofstede, Stips en Kloet – aan hun albums, die veelal steeds donkerder en abstracter gaan klinken, maar altijd een smakelijk popsausje behouden. In 2022 brandt De Werf volledig af, waarmee instrumentarium, opnameapparatuur en veel opgeslagen archiefmateriaal verloren gaat. Op het oerdonkere minialbum Tree House Fire kijkt Hofstede in 2024 terug op deze tegenslag voor de band.
Nits – Big Brown Building Burning
Niet alleen de brand zet een domper op het 50-jarige bestaan van Nits. In een interview aan NRC vertelt de 72-jarige Hofstede te lijden aan een zeldzame auto-immuunziekte. Het bemoeilijkt hem onder andere in het praten en slikken: ‘Dat is voor iemand die veel praat en zingt niet de állerbeste aandoening’. Toch doet hij er alles aan om met zijn Nits dit jaar te kunnen schitteren in theaters van het Amsterdamse Carré tot zijn lievelingstheater Le Trianon in Parijs. Van afscheid is dus geen sprake, maar de unieke Nits hebben hoe dan ook de laatste 50 jaar een onuitwisbare stempel op de Europese popmuziek gedrukt.
Nits - Sketches Of Spain
MR
