La descente d'Orphé aux enfers

De mythe van Orpheus behoort tot de oerverhalen van onze westerse cultuur. Met zijn zang wist Orpheus de wilde dieren te temmen en de levenloze stenen te ontroeren. Hij drong zelfs al zingend door tot in het dodenrijk, in een (vergeefse) poging om zijn gestorven geliefde Eurydice terug te halen. Het zal geen toeval zijn dat juist dit uitgesproken muziekverhaal het begin van operageschiedenis markeert. Monteverdi’s Orfeo (1607) is namelijk de vroegste opera die repertoire heeft gehouden. De eerste Franse opera over de Orpheus-mythe komt van Charpentier, een componist die vooral kerkmuziek schreef. Zijn versie (1686-87) is heel verfijnd en idealistisch. Orpheus’ muziek belichaamt het humanistische ideaal van de harmonie tussen lichaam en ziel. De muziek en de kunst symboliseren hierdoor een overwinning op de duistere krachten van de natuur. Geen wonder dat de bewoners van de onderwereld zich getroost voelen door Orpheus’ verkwikkende zang. Vandaar ook dat aan het einde van het verhaal de hellebewoners maar met moeite afscheid nemen van de zanger. (HJ)meer