Iedereen kent Bedrich Smetana, maar wie kent hem echt? Zijn landgenoten beschouwden hem als de vader van de Tsjechische muziek. Internationaal gezien beperkt Smetana’s roem zich meestal tot De Verkochte Bruid (opera) en Mijn Vaderland (cyclus van symfonische gedichten, inclusief De Moldau). Het label Supraphon doet hun best om Smetana’s muziek in de breedte toegankelijk te maken. In 2024 verscheen
… een omvangrijke box met de opera’s (opnames 1960-1983). De huidige box bevat het symfonische oeuvre in fraaie uitvoeringen onder leiding van dirigent Petr Popelka. Ook nu blijkt dat Mijn Vaderland zonder meer het hoogtepunt is. De vroegere symfonische gedichten (naar Shakespeares Richard III en Schillers Wallenstein) zijn minder sterk. Maar niettemin interessant omdat ze gestimuleerd werden door Smetana’s vriendschap met Liszt, de grondlegger van het symfonische gedicht. Die oriëntatie op Liszt (en Wagner) leidde destijds tot irritatie bij de Tsjechische nationalisten, die van zulke vreemde smetten niet gediend waren. Wat dat betreft is Smetana’s (vermeende) nationalisme altijd wel onderwerp van discussie geweest. Zo ook bij dirigent Petr Popelka. ‘Er is geen snipper nationalisme in Mijn Vaderland’, aldus Popelka: ‘Het is gecomponeerd vanuit een oprechte liefde die (...) ontwapenend is.’ Dan de eigengereide orkestbewerking door George Szell van Smetana’s Strijkkwartet Mijn Leven. Ondanks dat eigenzinnige waardeert Popelka de dramatiek van dit zelden gespeelde arrangement. ‘Het vertelt een verhaal (...), vergelijkbaar met de Zesde Symfonie van Tsjaikovski', aldus Popelka. Let op de hoog snerpende toon in het slotdeel. Zo zou Smetana’s tinnitus hebben geklonken, als voorbode van totale doofheid. (HJ)meer
