De muziek van Léon Minkus (1826-1917) voor het ballet Don Quixote is in alle opzichten karakteristiek voor het negentiende-eeuwse avondvullende romantische ballet. Zoals te doen gebruikelijk heeft het verhaal een enigszins sprookjesachtige inslag - hoewel Cervantes zijn satirische portret van een ridder natuurlijk om andere redenen met curieuze incidenten had gelardeerd - dat bijzonder geschikt is
… om de dansers gelegenheid te geven tot het verbeelden van wezens die weliswaar menselijk zijn, maar 'mythisch' genoeg om het logisch te maken dat zij zich, middels sprongen en spitzen, bijna voortdurend aan de zwaartekracht willen onttrekken. Het is ook heel begrijpelijk deze muziek werd geschreven in Rusland, eertijds het onbetwiste centrum van het romantische ballet. Minkus was geboren in Wenen, en had zich na zijn studie aldaar gevestigd in Parijs, waar hij in 1846 voor het eerst muziek schreef voor een ballet, dat werd geleid door de choreograaf Lucien Petipa. Diens broer Marius vertrok een jaar later naar St.Petersburg en zou daar een vooraanstaand choreograaf worden. Kort na 1850 waagde ook Minkus zich aan de tocht naar Rusland. Het zou hem geen windeieren leggen, want hij klom er op tot eerste violist van het Bolshoi Theater en viooldocent aan het conservatorium van Moskou. Tevens kwam hij er in contact met Marius Petipa, die hij nog kende uit Parijs en met hem legde hij de basis voor een samenwerking waaruit vele destijds zeer succesvolle balletten uit voort kwamen. Dat Minkus' balletmuziek (en het bijbehorende ballet) inmiddels in de vergetelheid zijn geraakt, heeft te maken met de tekortkomingen van het romantische ballet. De stof ervan was nogal stereotiep en de expressiemogelijkheden van de dans zijn misschien groot, maar niet voldoende om op eigen kracht een avond te vullen. Zodoende kwam de nadruk sterk op de muziek te liggen, maar aangezien die doorgaans in het 'corset' van danswetten moest worden geperst, is die ook zelden levensvatbaar gebleken. Slechts Tsjaikofski wist op een effectieve manier individuele dansnummers onder te brengen in een geheel dat de spankracht had van grote symfonische werken. Bij Minkus horen we de meer traditionele, korte dansnummers. Hoewel de muziek niet zonder aantrekkingskracht is, mist zij toch net de flair om volledig te kunnen blijven boeien. Het Sofia Nationaal Opera Orkest speelt Minkus' ballet prima onder leiding van Nayden Todorov. Een kleine smet op het geheel is dat de tracklist in het boekje niet met de indeling van het ballet correspondeert. (JvG)meer
