Terug naar boven

Curiosa klassiek: Muziek voor cimbalom

De cimbalom of citer bestaat uit een horizontale klankkast waarop metalen snaren gespannen zijn. Door deze snaren met hamertjes aan te slaan ontstaat muziek. Oorspronkelijk komt het instrument uit Azië: op een Assyrisch basreliëf van rond 3500 voor Christus is al een cimbalom te zien.

In het begin van de middeleeuwen kwam dit instrument naar Europa, tijdens de Grote Volksverhuizing van oosterse stammen. In de loop van de 14e tot 16e eeuw werd de cimbalom een populair volksinstrument in veel landen. Er werden instrumenten gebouwd in verschillende grootten, stemmingen, aantal snaren en speelmethoden. Ook de namen verschillen per land: santoor, santur, dulcimer, Hackbrett, hakkebord en citer. Vooral in Oost-Europa is de cimbalom een populair instrument gebleven, bijvoorbeeld in zigeunermuziek.

De Hongaarse pianomaker V. Josef Schuna ontwierp in 1874 een concertversie van de cimbalom. Even groot als een kleine piano: met een stevige klankkast staande op vier poten, veel meer snaren en een demppedaal. Nu gingen steeds meer componisten werken schrijven waarin ook de cimbalom een (soms bescheiden) rol speelde. Vooral Oost-Europese componisten als Zoltán Kodály, Franz Liszt, Béla Bartók en Attila Demény:

Bagatellen van Attila Demény (zie album)

Maar ook Igor Stravinski was fan van dit instrument:

Renard, van Igor Stravinski (zie album)

Ragtime, van Igor Stravinski (zie album)

Voorbeelden van composities door westerse componisten zijn:

Mausoleum, van Louis Andriessen (zie album)

Mystère de l’instant, van Henri Dutilleux (zie album)

The Gospel according to the other Mary, van John Adams (zie album)

Márta Fábián en Kálmán Balogh zijn de beroemdste cimbalomspelers.

Klassieke albums in onze collectie die speciaal gewijd zijn aan de cimbalom:

* Music of 300 years on cimbalom, met Agnes Szakály

* The Classics of the cimbalom, met Aladár Rácz

* Psy: Charm of the cimbalom, met Márta Fábián

* Ballo ongaro (Hongaars bal), met Viktória Herencsár

* Bachs Goldbergvariaties op twee cimbaloms: met Agnes Szakály en Rózsa Farkas

* Splinters (met muziek van György Kurtág, Zoltán Jeney en Adám Kondor), met Ildikó Vékony.

(SvdP)