Terug naar boven

Curiosa pop: De Lyricon

Elektronica kun je op allerlei manieren aansturen. De meeste muzikanten doen dat met een keyboard. Maar je kunt elektronica bijvoorbeeld ook aanblazen. Deze aflevering van Curiosa Pop gaat over de Lyricon, een soort elektronische saxofoon.

De Lyricon is een peperduur analoog instrument dat slechts enkele jaren is geproduceerd. Tussen 1974 en 1980 ontwikkelde uitvinder Bill Bernardi verschillende versies van het instrument. Op het eerste gezicht lijkt het op een mix tussen een saxofoon en klarinet. Het geluid van de Lyricon heeft er soms ook wel wat van weg. Maar dankzij de hoogwaardige techniek die in het instrument is gestopt, kan de Lyricon ook heel anders klinken.

Een van de grootste kenners van de Lyricon is de Nederlander Jorrit Dijkstra. Hij gebruikt het instrument veelvuldig in zijn geïmproviseerde en experimentele werk. Volgens hem kun je de Lyricon met uiterste precisie aansturen met je adem en lippen. Hieronder een compositie van Dijkstra.

Flatlands Collective – Partially Overdone

Dijkstra leerde het instrument kennen toen het al bijna 20 jaar niet meer werd geproduceerd. Toen de Lyricons nog met enige regelmaat van de band rolden, waren het vooral succesvolle, kapitaalkrachtige muzikanten die er een aanschaften. Omdat het gevoelige instrument vrij lastig is om te bespelen, waren het tevens de beste musici die ermee naar buiten traden. Wayne Shorter speelde de Lyricon op het nummer Three Clowns van Weather Report.

Weather Report - Three Clowns

De bekendste Lyriconspeler is Tom Scott die in het jazzfusionnummer Beautiful Music liet horen hoe veel expressie je in elektronica kon blazen.

Tom Scott - Beautiful Music

Scott speelde de Lyricon ook als gastmuzikant bij bekende popartiesten in de studio. Zo is hij te horen op Billie Jean van Michael Jackson. Tijdens de gitaarsolo speelt hij mooie inventieve lijnen, die enigszins verstopt zijn in de mix. Vlak voor het refrein is hij beter te horen met een trompetachtig lijntje:

Michael Jackson - Billie Jean

Voor de jazzrockband Steely Dan speelde Scott een veel prominentere solo, op het nummer Peg.

Steely Dan - Peg

In 1980 ging het bedrijf achter de Lyricon failliet. Het instrument was nooit erg betaalbaar voor het grote publiek en toen er goedkopere concurrenten kwamen, bleek de Lyircon niet langer rendabel. Grote bedrijven als AKAI en Yamaha gebruikten het ontwerp van de Lyricon voor succesvollere, maar beperktere, digitale navolgers. Het geluid van de Lyricon werd echter nooit geëvenaard.

(JE)