Terug naar boven

Muzikale wereldreis (37): Sega

De blues is niet de enige muziek die zijn oorsprong heeft op de slavenplantages. Rond dezelfde tijd ontstond aan de andere kant de wereld, in Mauritius, eveneens een muziekstijl: de sega. De ontstaansgeschiedenis van sega vertoont opvallende parallellen met blues, calypso en reggae, maar omdat Mauritius een Franse kolonie in de Indische Oceaan was, klinkt deze muziek volstrekt uniek.

Sega is niet erg bekend in Nederland. Toch wist een Mauritiaanse artiest hier een hit te scoren. Denis Azor scoorde in 1991 een zomerhit met Ala Li La. Het roept het beeld op van brede witte stranden. Die zijn ook zeker wel te vinden op de tropische eilandengroep.

Denis Azor – Ala Li La

Op het eerste gehoor klinkt sega zonnig en optimistisch, maar de ontstaansgeschiedenis van de muziek is minder vrolijk. Van de 17e eeuw brachten de Fransen (en later ook de Engelsen) tienduizenden Afrikaanse slaven naar Mauritius. Die moesten daar het harde werk verrichten op de koffie- en suikerplantages. Net als in Noord- en Zuid-Amerika brachten de slaven hun trommels mee. De belangrijkste trommel was de ravanne: een framedrum gemaakt van geitenvel. Zodra dit vel koud werd verloor de drum zijn karakteristieke geluid. Vandaar dat de trommels altijd dicht bij een kampvuur werden bespeeld. Zo klonk dat:

Menwar – Tak nanaru

Vanaf 1900 verloor sega zijn rituele karakter en werden de ritmes vooral ingezet voor ontspanning. Zo vond ook de accordeon een plek in deze muziek. De Franse slavenhouders keken neer op deze muziek. Dat veranderde in de jaren na de Tweede Wereldoorlog. Mauritianen zagen sega nu als een unieke cultuuruiting voor Mauritius. De eerste man die sega op plaat zette groeide uit tot een nationale held. Zijn naam was Joseph Alphonse Ravaton, beter bekend onder zijn bijnaam Ti Frere (‘kleine broer’).

Ti Frere – Charlie O

Net als de blues transformeerde sega ook van akoestische naar elektrisch versterkte muziek. Serge Lebrasse was de man die hier een sleutelrol in vervulde. Hij leerde het vak van Ti Frere, zijn 30 jaar oudere buurman.

Serge Lebrasse – Bouge bouger

Mauritius is een van de meest multiculturele landen van de wereld. Nakomelingen van Afrikaanse slaven en Europeanen leven naast Indiërs en Chinezen. Vooral Indiase muziek (en dan met name Bollywood) liet zijn sporen na in de sega, zoals te horen is in dit fragment van Claudio Veeraragoo.

Claudio – Bonom Chinois

Ook soul en funk (en dan vooral James Brown) bleken een dankbare inspiratie voor sega-artiesten zoals onderstaand fragment van Ti L’Afrique bewijst.

Ti L’Afrique – Soul Sock Sega

Het genre dat de meest blijvende invloed op de sega zou hebben was echter de reggae. Het rasta-geloof schoot ook stevig wortel onder de zwarte inwoners van Mauritius, die werden aangetrokken door de maatschappelijke boodschap in reggae. Sega en reggae kregen samen een kind dat seggae heette en de grootste ster van de seggae was Kaya. Kaya zette zich in voor de rechten van zwarte Mauritianen en voor het vrije gebruik van marihuana. Dat laatste leverde hem in 1999 een celstraf op die de muzikant niet zou overleven. Volgens de officiële autoriteiten was de muzikant overleden nadat hij zijn hoofd tegen de celmuur had geslagen, maar later bleek dat Kaya was doodgeslagen door de politie. Het beroofde Mauritius ook van de artiest die deze muziek internationaal op de kaart had kunnen zetten.

Kaya – Sense

Meer luisteren? Vooral dit verzamelalbum en ook deze zijn uitstekende albums om in te stappen in de sega. Voor wie een breder beeld wil hebben op muziek uit de hele regio kan het beste deze verzamelaar meenemen.

(PdK)