The complete keyboard music

Een van de belangrijkste periodes uit de muziekgeschiedenis is de ontwikkeling van de klaviermuziek door de zogenaamde Elizabethaanse virginalisten tijdens het eind van de 16de en het begin van de 17de eeuw. Hun stoutmoedige klaviermuziek betekende een breuk met het bovenpersoonlijke van de Middeleeuwen. Deze klaviermuziek was muziek van vlees en bloed, vol melancholie en humor. Hun bijdrage aan de… muziekgeschiedenis zorgde tevens voor een enorme vooruitgang van de klaviertechniek. Dat William Byrd (c.1540-1623) een van de belangrijkste klaviercomponisten uit deze tijd was, zal niemand ontkennen. Het was echter tot nu toe moeilijk een duidelijk beeld van zijn klaviermuziek te vormen, omdat van zijn muziek vaak dezelfde werken werden gepresenteerd; en dat meestal in combinatie met muziek van anderen. Met het verschijnen van de integrale klaviermuziek van Byrd op cd wordt dan ook pas echt duidelijk hoe briljant hij was. Wanneer een dergelijk uitgave verschijnt, kun je alleen maar hopen dat het in een keer goed gebeurt, want zovaak worden dit soort projecten niet gerealiseerd. Wat dat betreft heeft Davitt Moroney een uitstekende prestatie geleverd, niet alleen vanwege het historische belang, maar ook vanwege de kwaliteit van de uitvoeringen (op twee klavecimbels, twee orgels, een virgnaal en een klavichord) en niet te vergeten het omvangrijke booklet (met afzonderlijke toelichtingen voor vrijwel ieder werk) is deze uitgave zondermeer een mijlpaal. Volgens Moroney is William Byrd wellicht de eerste grote klaviercomponist uit de geschiedenis. Zijn klaviermuziek weerspiegelt zijn levensloop, want van 127 werken waar het hier om gaat werden de vroegste geschreven toen Byrd zo'n 14 a 15 jaar oud was, terwijl hij de laatste geschreven moet hebben toen hij bijna 80 was. Volgens Moroney ontwikkelde Byrd zijn inventiviteit vooral in de gaillardes & pavanes. Verder wijst Moroney op Byrds gevoel voor humor. Zo wordt bijvoorbeeld een lange en serieuze fantasie plotseling doorbroken met het populaire volkslied "The shaking of the sheets". (H.J.)_meer