Trompettist en zanger Louis Armstrong is misschien wel de meest invloedrijke artiest in de geschiedenis van de jazz. Hij begon in de jaren twintig in de "hot" bands van New Orleans en was een van de eersten die solo-improvisatie in het jazzidioom integreerden. In de komende decennia veranderde zijn stijl nauwelijks, maar hij had vele volgelingen. Armstrong, die ook bekend was onder de koosnaam "Satchmo", was een van de meest geliefde figuren in de Amerikaanse populaire muziek. Zijn vruchtbare opnamecarrière, en het tijdloze karakter van zijn muziek, dragen er zorg voor dat zijn erfenis zal blijven voortbestaan.
meer
(bron: wikipedia)Sidney Bechet (New Orleans, 14 mei 1897 – Garches (Frankrijk), 14 mei 1959) was een Amerikaans jazzsaxofonist, klarinettist en componist. Bechet was naast Jelly Roll Morton en Louis Armstrong een van de belangrijkste solisten uit de beginperiode van de jazz.
In 1912 kwam hij bij de Eagle Band uit New Orleans als klarinettist. Met Will Marion Cook's Syncopated Orchestra en Louis Mitchell's Jazz Kings speelde hij in 1919 in Europa. Daar kocht hij een sopraansaxofoon en sindsdien was dit zijn... meer
Frank Sinatra is een waar icoon binnen de Amerikaanse muziek. Hij definieerde de naoorlogse, verfijnde popzang en vertoefde meer dan vijftig jaar in de schijnwerpers. Na in zijn beginjaren te hebben gewerkt met Harry James, Tommy Dorsey en anderen, werd Sinatra in één klap wereldberoemd met hitalbums en Hollywoodfilms. Zijn hippe, onderkoelde voordracht was het toonbeeld van cool. Tegelijk had hij een nuchtere manier van doen waarmee hij het publiek makkelijk voor zich innam. Zijn carrière kenmerkte zich door hoge toppen en diepe dalen – de details van zijn privéleven waren niet altijd geschikt voor de openbaarheid – maar tot het einde van zijn leven toe werd bij iedere comeback de enorme loyaliteit van zijn fans alleen maar groter.
Serge Gainsbourg was een even rusteloze als muzikale kameleon die vanaf de jaren vijftig zijn unieke stempel drukte op de Franse muziek. Hij begon als keurig gekapte chansonnier. Zijn liedjes uit de jaren zestig werden sterk beïnvloed door beat en rock-‘n-roll. Met het ondeugende Je T’Aime (Moi Non Plus) scoorde hij, ondanks de weigering van veel radiostations om het nummer te spelen, een grote hit. Op latere albums experimenteerde Serge ook met rock, reggae (in samenwerking met
Sly & Robbie), filmmuziek, disco en electro. Daarbij ging hij in zijn teksten geen enkele controverse uit de weg. Zo leidden een reggaeversie van het Franse volkslied (
Aux Armes Et Caetera) en een smakeloos duet met zijn jonge dochter (Lemon Incest) tot woedende reacties. Gainsbourg overleed in 1991. Zijn Parijse huis aan de Rue de Verneuil groeide uit tot een bedevaartsoord onder zijn fans.
(bron: wikipedia)Nathaniel Adams Coles (Montgomery, 17 maart 1919 - Santa Monica, 15 februari 1965) was een Amerikaanse jazzzanger, pianist en songwriter. Cole wordt algemeen beschouwd als een van de beste mannelijke vocale jazz- en balladvertolkers van de jaren vijftig en zestig.
Nat "King" Cole, zoals hij meestal genoemd wordt, werd in Montgomery, Alabama geboren.
Op vierjarige leeftijd verhuisde het gezin naar Chicago. Nats vader was slager en diaken in de True Light Baptist Church. De jonge Nat werd door zijn moeder,... meer
Thelonoius Monk is een van de meest invloedrijke jazzpianisten en –componisten van de afgelopen eeuw. Een van zijn bekendste composities is Round Midnight, een stuk waarin de stijl van Monk goed is te herkennen: alle noten worden even ferm en duidelijk gespeeld. Ook het abrupte afbreken van sommige noten is kenmerkend voor de pianist. Monk heeft gedurende dertig jaar veel succes en speelt samen met de grootste jazzartiesten waaronder Miles Davis, John Coltrane en Sonny Rollins. Hij heeft wel zo nu en dan last van een psychische aandoening en halverwege de jaren zeventig trekt hij zich terug in een verzorgingshuis. Er staat wel een piano, maar Monk speelt nooit meer. In 1982 overlijdt Thelonious Monk op 64-jarige leeftijd aan een beroerte.
Er bestaan maar weinig muzikanten in de moderne popmuziek die werkelijk ‘geniaal’ kunnen worden genoemd, maar in het geval van Ray Charles is deze typering terecht. Zijn oorspronkelijke manier van zingen, met invloeden uit zowel gospel als popmuziek, heeft nadien talloze grote zangers geïnspireerd. In zijn lange, productieve carrière als platenartiest, die begon in 1949, was Charles misschien wel de beste vertolker van popmuziek van na de oorlog. Als begaafd pianist, songwriter en vocalist werd hij een meester in iedere stijl die hij aanpakte, zoals rhythm-and-blues, country, blues en soul. De man die onuitwisbare rhythm-and-bluesklassiekers schreef als I Got A Woman en What’d I Say overleed in 2004 als een meervoudig legende. Datzelfde jaar zorgde een opvallende acteerprestatie van Jamie Foxx, in de biografische film Ray, voor een waardig cineastisch eerbetoon.
‘Saxophone Colossus’ is een passende beschrijving voor deze tenorsaxofonist die tot de grootste levende jazzartiesten wordt gerekend. Sonny Rollins maakte zijn eerste platenopname op zijn negentiende, eind jaren veertig van de vorige eeuw. In tegenstelling tot Parker en Coltrane was de grootte van zijn talent onmiddellijk duidelijk. Na het onderzoeken van de hard-bop van begin jaren vijftig, nam hij van Monk het idee over om de melodie in plaats van de akkoorden als uitgangspunt te nemen in zijn improvisaties. Als een meer stadse en sardonische tegenhanger van Coltrane met zijn bezwerende zoektochten, is Rollins in staat om urenlange, onbegeleide solo’s te spelen met eindeloze variaties, voortgebracht door de meest krachtige sound die ooit uit een saxofoon werd gewrongen.
“The incredibly lovely sound of Stan Getz”. Wel wat zelfingenomen om zoiets van jezelf te zeggen, maar Stan Getz had wel gelijk. Vrijwel geen enkele andere saxofonist kon zo’n lyrisch geluid halen uit zijn tenor. Met dat geluid en zijn vloeiende lijnen was Getz veel te horen op bossa nova-cd’s en zelfs enkele smooth fusion albums. Daardoor zou je haast vergeten dat hij een geweldig improvisator was in een stijl die het midden hield tussen cool jazz en hard bop. Getz (1927) maakte eind jaren veertig indruk als frontman van de Four Brothers, de beroemde saxofoonsectie van het orkest van Woody Herman. Daarna begon hij kleine groepen te leiden met onder meer Jimmy Raney en Horace Silver. Zijn grootste succes, commercieel gezien, scoorde hij in een Braziliaans getinte samenwerking met gitarist Charlie Byrd en de bossa nova-hits Desafinado en The Girl From Ipanema.
Trompettist John Birks “Dizzy” Gillespie was een van de grondleggers van de bebop. Gillespie (1937, Cheraw, South Carolina) speelde trompet in bigbands van achtereenvolgens Teddy Hill en Cab Calloway. In nachtelijke jamsessies in Minton's Playhouse in New York overschreed hij samen met gelijkgestemden als saxofonist Charlie Parker, pianist Thelonious Monk en drummer Kenny Clarke de grenzen van de swing door te experimenteren met harmonische vernieuwingen, complexe thema’s, hoge tempo’s en verrassende ritmische accenten. Gillespie, tegelijkertijd de leidende theoreticus en grootste entertainer van de bebop, leidde eigen combo’s en een bebopbigband. Hij voegde meer en meer Afro-Cubaanse elementen toe aan de bebop en werd zo een wegbereider voor de latin jazz. Zijn karakteristieke verschijning met schuin omhoog gebogen trompet en enorm uitpuilende wangen deden haast vergeten dat hij een virtuoos trompettist was.
Harry 'Bing' Crosby (1903-1977) is vooral bekend van de tijdloze kersthit White Christmas, die hij in 1942 opnam. Van de single en plaat waar het lied opstond verkocht Crosby een recordaantal van 100 miljoen exemplaren. Crosby was vooral populair in de jaren tussen 1930 en 1960. Hij was een vernieuwer die een nieuwe, relaxte, typisch Amerikaanse vocale stijl ontwikkelde (‘croonen’) en daarmee van grote invloed was op jongere zangers zoals Frank Sinatra en Dean Martin. Ook was Crosby een van de eerste artiesten die hun radioshows opnamen en daarmee zorgde hij voor een doorbraak in de radio- en opnametechniek. Naast zanger was Crosby ook geliefd als acteur. Zijn bekendste films zijn Going My Way (1944) en The Bells Of St. Mary (1945).
(bron: wikipedia)Fred Astaire, geboren als Frederick Austerlitz (Omaha (Nebraska), 10 mei 1899 – Los Angeles, 22 juni 1987) was een Amerikaans film- en Broadway ballroom danser, zanger en acteur. Hij wordt vaak in een adem genoemd met Ginger Rogers met wie hij tien films maakte.
"Astaire" was een naam die hij samen met zijn zus Adele had aangenomen voor hun vaudeville act toen zij ongeveer 5 jaar oud waren. Er wordt gezegd dat de naam komt van een oom die L'Astaire... meer
Hoewel hij samen met Frank Sinatra stadions wist te vullen, was Martin van huis uit geen zanger. Aanvankelijk richtte Martin zich op boksen, later vormde hij een komisch duo op met Jerry Lewis en acteerde hij in films. In zijn hoogtijdagen (jaren zestig en zeventig) presenteerde hij de succesvolle Dean Martin Show en trad hij met Frank Sinatra en Sammy Davis Jr vaak op in Las Vegas. Martin had het stoere imago van de grollende Itlaiaanse immigrantenzoon die het gemaakt had en graag een borrel luste. Na het overlijden van zijn zoon in 1987 trok een treurende Martin zich terug uit het publieke leven. Hij overleed op eerste kerstdag van 1995.
Als hét fotomodel van de cooljazz in jaren vijftig was Chet Baker een tijdlang het icoon van de sensitieve subcultuur van dat decennium. Maar in plaats van de ladder van beroemdheid te bestijgen bleef hij een outsider, de belangrijkste onder de ’beautiful losers’. De daaropvolgende dertig jaar verscheen hij in en uit de schijnwerpers door briljante momenten af te wisselen met fysieke aftakeling en persoonlijke misère. Nadat zijn tanden uit zijn mond werden geslagen bij een drugsgerelateerde vechtpartij, stopte hij lange tijd met spelen. Toen hij eindelijk zijn comeback maakte, bleek hij een nog steeds krachtige, maar rusteloze geestverschijning. In 1987 verscheen de met gejuich ontvangen Baker-documentaire Let’s Get Lost, maar een jaar later, onder invloed van drugs, viel Baker uit het raam van een Amsterdams hotel en stierf een dood die net zo tragisch was als zijn door genialiteit gekenmerkte leven.
Ella Fitzgerald was de belangrijkste uitvoerende van het American Popular Songbook, vanwege haar onvergelijkbare kwaliteiten en zorgvuldige materiaalkeuze. Met producer Norman Granz legde ze aan verschillende componisten gewijde ‘songbooks’ op vinyl vast. Daarmee maakte Fitzgerald definitieve versies van de liederen van de belangrijkste Amerikaanse songschrijvers. Fitzgerald had een enorm stembereik en gedurende het grootste deel van haar carrière behield haar stem de jeugdige, licht vibrerende klank. Daardoor klonken haar versies opvallend fris, vooral haar ‘scat’-materiaal. Hoewel vele uitstekende artiesten haar hebben opgevolgd, zal er hoogstwaarschijnlijk nooit meer iemand opstaan die het American Songbook zo subliem vertolkt.
Nina Simone was een geweldig pianiste, een meeslepend vocaliste en een compromisloze persoonlijkheid. Met haar politiek-maatschappelijk bewustzijn en brede smaak onderscheidde ze zich van de concurrentie. Haar interpretaties van soul, jazz, blues en standards zijn verbluffend en uniek, niet voor niets noemen de fans haar “The Goddess”. Ze vestigde haar naam als jazzgrootheid met een ontroerende vertolking van George Gershwins I Loves You Porgy. Tot haar invloedrijke werk uit de jaren zestig behoren Forbidden Fruit en I Put A Spell On You. Een van haar singles, Don’t Let Me Be Misunderstood, werd later een wereldhit voor The Animals. Later zou ze minder regelmatig opnemen, maar in 1987, tijdens een periode waarin ze zich vrijwillig had teruggetrokken in Frankrijk, had ze een toevalshit nadat haar versie (uit de jaren vijftig) van My Baby Just Cares For Me was gebruikt in een tv-reclame. Simone overleed in 2003 in haar huis in Frankrijk. Ze werd 70 jaar.
Het lukte Billie Holiday, het schoolvoorbeeld van een jazzzangeres, altijd om haar hart te leggen in elk liedje dat ze zong. Met haar frêle stem en bondige stijl wist ze zelfs de meest luchtige popliedjes een hartverscheurende draai mee te geven. Haar beste muziek zit vol emotie, zowel vrolijkheid als wanhoop, en maar weinig muzikanten wisten dat gevoel te evenaren. Van het midden van de jaren dertig tot het midden van de jaren veertig bevond Lady Day zich op de top van haar kunnen. Ze nam albums op met vele zwaargewichten uit de jazz, zoals Benny Goodman, Duke Ellington en Lester Young. In de late jaren veertig leidde haar heftige liefdesleven en haar drank- en drugsgebruik tot problemen, waarbij ze uiteindelijk ook met de sterke arm der wet in aanraking kwam. Ook Holidays gezondheid holde achteruit, wat uiteindelijk leidde tot haar dood in 1959. Haar woelige privéleven zorgde dat ze in haar tijd de krantenkoppen haalde, haar unieke talent maakte haar tot een tijdloze legende.
Lena Horne begon als jazz-zangeres in de beroemde Cotton Club, maar brak door als actrice. Ze was één van de eerste donkere actrices in Hollywood. In 1947 trouwde ze met dirigent Lennie Hayton. In de jaren daarna richtte ze zich ook meer op haar zangcarrière. Voor de albums The Lady And Her Music (1981) en An Evening With Lena Horne (1995) werd de zangeres onderscheiden met een Grammy. Daarnaast zette ze zich, samen met gospelzanger Paul Robeson, onvermoeibaar in voor de gelijke behandeling van Afro-Amerikanen.
(bron: wikipedia)Peggy Lee, artiestennaam van Norma Dolores Egstrom, (Jamestown (North Dakota), 26 mei 1920 – Bel-Air (Los Angeles), 21 januari 2002) was een Amerikaanse jazz- en popzangeres, songwriter, componist en actrice, bekend om haar verleidelijke, hese stem en gereserveerde 'coole' zangstijl. Haar bekendste nummers waren Why Don't You Do Right, Fever en Is That All There Is?.
Peggy Lee verhuisde als tiener naar Fargo, waar ze werk kreeg als zangeres bij een radiostation. Op aanraden van haar baas veranderde ze haar... meer
(bron: wikipedia)Julie London, geboren als Gayle Peck (Santa Rosa (Californië), 26 september 1926 – Encino (Los Angeles), 18 oktober 2000) was een Amerikaanse zangeres en actrice.
Gayle Pecks ouders waren vaudeville-artiesten. Toen ze 14 was, vestigden ze zich in Los Angeles. Kort daarna begon ze op te treden in films. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd ze een populaire pin-up bij de Amerikaanse soldaten.
In 1947 trouwde ze met acteur, regisseur en producer Jack Webb. Het paar kreeg twee dochters. Ze... meer
(bron: wikipedia)Marilyn Monroe pseudoniem van Norma Jean Mortenson; kerkelijke doopnaam: Norma Jean Baker, (Los Angeles, 1 juni 1926 – aldaar, 5 augustus 1962), was een Amerikaanse actrice en zangeres. Zij werd als sekssymbool een icoon in de jaren vijftig.
Marilyn Monroe had een moeilijke jeugd. Haar moeder was Gladys Pearl Mortenson, geboren Monroe,[Berniece Baker Miracle: My sister Marilyn: A memoir of Marilyn Monroe. Algonquin Books, 1994, ISBN 1-56512-070-1] eerder gehuwd met John Baker. Norma Jeans moeder liet zich nog naar... meer
(bron: wikipedia)Frances Ethel Gumm (Grand Rapids, Minnesota, 10 juni 1922 - Chelsea, Londen, 22 juni 1969), beter bekend als Judy Garland, was een Amerikaans actrice en zangeres.
Frances Gumm stond voor het eerst op het podium toen ze tweeënhalf jaar oud was, samen met haar zusjes Mary Jane (1915-1964) en Dorothy Virginia Gumm (1917-1977): tijdens een voorstelling in het theater van hun vader zong ze Jingle Bells.[Shipman, David (1992). Judy Garland : the secret life of an American legend. Fourth Estate,... meer]
(bron: wikipedia)The Andrews Sisters was een Amerikaans trio van de drie zingende zusjes LaVerne Andrews (1911-1967), Maxene Andrews (1916-1995) en Patty Andrews (1918-2013).
Contra-alt Laverne, sopraan Maxene en mezzosopraan en hoofdzangeres Patty werden geboren in Mound in de staat Minnesota. Ze begonnen hun zangcarrière als imitators van de Boswell Sisters. Na verschillende tournees werden ze in 1937 ontdekt. Hun muziek werd tijdens de Tweede Wereldoorlog veel voor de troepen gespeeld en de zussen verschenen in vele films, die ter motivatie van... meer
Pianist Oscar Peterson (Canada, 1925) was een van jazzartiesten met de meeste opgenomen albums. Aan het begin van zijn carrière ging hij een samenwerking aan met producer Norman Granz en sinds de jaren vijftig was hij een van de steunpilaren van Granz’ labels (Verve en Pablo). Peterson werkte hoofdzakelijk in triobezettingen met afwisselend gitaar & bas of bas & drums, maar deed ook solo-optredens en concerten met grotere groepen en een volledig orkest. Hij beschikte over een fabuleuze techniek waarmee hij altijd krachtige swingende muziek wist te produceren in een unieke eigen stijl die het midden hield tussen swing en bop.
(bron: wikipedia)Arthur (Art) Blakey (Pittsburgh (Pennsylvania), 11 oktober 1919 – New York, 16 oktober 1990), ook wel Abdullah Ibn Buhaina genaamd, was een van de grootste Amerikaanse jazzdrummers en een van de invloedrijkste jazzmuzikanten.
Blakey is met Kenny Clarke en Max Roach de uitvinder van de bebop-drumstijl. Blakey was echter niet alleen een drummer, hij stond ook te boek als een groot bandleider.
In de jaren 1940 begon Blakey als drummer van verscheidende bands ervaring op te doen in het jazzwereldje.... meer
Begaafd saxofonist, excellent trompettist, bejubeld componist en arrangeur, klarinettist en zanger: Benny Carter (1907-2003) was van vele markten thuis. Deze coryfee van het swing-tijdperk werkte als bandleider en arrangeur in New York voordat hij in 1936 naar Londen vertrok om te gaan arrangeren voor het BBC Dance Orchestra. Enkele jaren later keerde hij terug naar de VS om een eigen big band te leiden en zich vervolgens in Hollywood te vestigen als componist van filmscores en tv-thema’s. Daarnaast bleef hij schrijven voor zangers en bands, met onder meer Count Basie als gretig afnemer. Tot op hoge leeftijd bleef Carter actief als saxofonist. Zijn heldere en vibratoloze sound is op vele albums te horen.
Door geniale virtuositeit te combineren met pure emotie op de altsaxofoon, had Charlie Parker in zijn tijd maar weinig concurrenten. En na hem zou het nooit meer hetzelfde zijn. Als één van de uitvinders van de bebop (samen met Dizzy Gillespie, Bud Powell en anderen), introduceerde Charlie ‘Bird’ Parker nieuwe mogelijkheden voor expressie, één die een indrukwekkende techniek koppelde aan gedegen muzikale kennis en vooral: het vermogen om complexe ideeën simpel, oprecht en onweerstaanbaar uit te voeren. Parker overleed op 34-jarige leeftijd en liet een erfenis na die velen trachtten te evenaren maar door niemand werd overtroffen.
In de jaren twintig speelde Stephane Grappelli (1908) als violist en pianist in bars en clubs in Parijs. Daar ontmoette hij gitarist Django Reinhardt met wie hij in 1934 het Quintette Du Hot Club De France oprichtte. Dit was een van de eerste jazzbands waarvan de leden alleen snaarinstrumenten bespeelden. Hun muziek was een unieke mix van zigeunermuziek en jazzimprovisatie en vormde de grondslag voor de gypsy jazz. Na Reinhardt’s overlijden in 1953 deed Grappelli vele gigs met verschillende muzikanten. In 1969 speelde hij voor de eerste maal in de VS, onder meer op het Newport Jazz Festival. Daarna werd hij een graag geziene gast op vele internationale jazzfestivals. Grappelli staat bekend om zijn romantische speelstijl, geworteld in het swing-tijdperk.
De Canadese zanger Michael Bublé (Vancouver 1975) koos ervoor om geen eigentijdse rock of pop te zingen, net als
Harry Connick Jr. in de jaren tachtig en negentig. Hij verschilde van zijn generatiegenoten door zijn voorliefde voor de swingende klanken uit de jaren veertig en vijftig. Bublé had als
Sinatra-achtige crooner al veel podium- en studio-ervaring opgedaan toen hij in 2003 met zijn
titelloze debuutalbum doorbrak. Die cd maakte hem in één klap tot een gevestigde naam.
Met haar pianostijl, onderkoeld sensuele zang en fotogenieke uiterlijk veroverde Diana Krall eind jaren negentig stormenderhand de jazzwereld. Rond de millenniumwisseling had ze zich definitief gevestigd als een van de bestverkopende jazzartiesten. Haar album All For You (1996) was een eerbetoon aan Nat ‘King’ Cole, een van de zangers die haar hebben gevormd. Sinds die tijd bleef ze redelijk trouw aan die traditionele jazz, met uiterst succesvolle resultaten.
Toen in 2002 Jamie Cullum op het toneel verscheen met zijn mix van jazz, pop en een vleugje rock, werd de charmante en hippe Brit direct omarmd door een groot publiek. Cullum bleek als geen ander een grote schare mensen te kunnen interesseren voor liedjes die dankzij jazzinvloeden wat ingewikkelder in elkaar zaten dan de gemiddelde popmuziek. Zijn eerste twee platen werden grotendeels gevuld met favoriete nummers van andere artiesten, uiteenlopend van George Gershwin tot Radiohead, maar vanaf Twentysomething (2004) stonden er steeds meer eigen composities op zijn albums. Rond deze tijd werd Cullum ook in Nederland een vaste waarde. Het poppy album Catching Tales en het meer op rock georiënteerde The Pursuit deden het erg goed in de Nederlandse hitlijsten.
Marcus Miller (1959) is meer dan alleen een basgitarist, hij is ook producer en songwriter en bespeelt daarnaast nog meerdere instrumenten, zoals basklarinet, sopraansaxofoon en keyboards. Deze veelzijdigheid heeft hem de bijnaam de Superman of Soul opgeleverd. Begin jaren tachtig maakte hij deel uit van de band van Miles Davis. Ook was hij de producer en arrangeur van Davis' latere albums, waar onder Tutu. Na de dood van Davis richtte Miller zijn eigen band op, waarin ook andere muzikanten die voorheen met Davis speelden meededen; niet voor niets wordt gesteld dat de basis voor de muziek van Miller zelf ligt bij zijn bandjaren bij Davis. Miller werkt als producer voor vele uiteenlopende artiesten en brengt regelmatig eigen fusion-georiënteerde albums uit.
De jazzchanteuse Norah Jones was dé verrassing van 2002. Haar debuutalbum Come Away With Me (2002) op het prestigieuze jazzlabel Blue Note raakte een gevoelige snaar bij luisteraars wereldwijd en werd overladen met Grammy Awards. Zonder compromissen te sluiten wist Jones een breed publiek voor haar mix van jazz en pop te vinden. Feels Like Home (2004) en Not Too Late (2007) lieten een wat meer rootsy geluid horen, maar waren stilistisch grotendeels identiek. Met The Fall (2009) brak ze met deze traditie. Op dit album speelde Jones naast piano voor het eerst ook elektrische gitaar.