Out the box - the movie

Pop als zelfstandig genre binnen de popmuziek is eigenlijk een kunstmatige categorie. Het omvat alles wat buiten de andere popsoorten valt, maar bezit daarmee toch min of meer eigen kenmerken. In pop ligt de nadruk op het liedje. Compositie, melodie en productie zijn belangrijker dan stijl en inhoud. Pop ligt goed in het gehoor en spreekt idealiter een massapubliek aan. Onder haar beoefenaars treffen we dan ook veel hitmakers aan, uiteenlopend van The Beatles tot Michael Jackson, en van Simon & Garfunkel tot de Spice Girls.

Verwarrende term: in essentie de gebruikelijke afkorting van rhythm & blues, maar vanaf de jaren negentig gemeengoed geworden als stijlaanduiding van wat eerder swingbeat en new jack swing heet: de eigentijdse variant van soul, waarbij meerstemmige zang, ballades, een gladde productie en elektronische begeleiding belangrijke kenmerken zijn. Door het inpassen van raps en beats wordt de scheidslijn met hiphop echter regelmatig overschreden. Met name zwarte Amerikaanse artiesten als R Kelly, Toni Braxton en Destiny’s Child leidden met hun vocale kracht de r&b eind jaren negentig en in de jaren nul naar de top van de popmuziek.

Alle popmuziek die in de eerste plaats tot doel heeft het christelijk geloof te bezingen, ter onderscheid van gewijde muziek als gospel en praise & worship. Reli-pop heeft een lange weg afgelegd sinds de eerste gitaren en drumstellen in de kerk werden opgesteld. In de jaren zestig deed de zogenaamde beatmis zijn intrede, als middel om de steeds verder gaande secularisering bij jongeren tegen te gaan. Nederlandse artiesten als Gert & Hermien en Elly & Rikkert maakten een succesvolle overstap van ‘wereldse’ muziek naar reli-pop. Hun muziek had echter nog niets met de (rebelse) popmuziek van die tijd te maken. In de loop der tijd is het steeds moeilijker geworden om reli-pop te onderscheiden van ‘gewone’ popmuziek. Reli-rockbands als Payable On Death (P.O.D.) en Delirious? klinken net zo ruig als hun ongelovige collega’s. Toch zullen reli-popartiesten zich zelden in de muzikale voorhoede begeven. De boodschap is immers het meest gebaat bij een plek in de mainstream.

Soul ontstaat in de jaren zestig als mengsel van rhythm & blues en gospel. De meeste soulzangers uit de jaren zestig leren zingen in kerkkoren en de overeenkomsten tussen soul- en gospelzangers zijn opvallend. Labels als Motown (uit Detroit) en Stax (uit Memphis) zijn in de jaren zestig erg succesvol. De eerste met het bombastische geluid van vocale groepen als The Supremes en The Four Tops. De producties van zuidelijke labels als Stax (Otis Redding) en Atlantic (James Brown, Aretha Franklin) klinken bluesier en meer funky. Bij soul fungeert de zanger of zangeres als blikvanger en moeten de begeleiders vaak genoegen nemen met een plaatsje buiten de spotlichten. In de jaren zeventig overleeft soul vooral in Engeland waar nachtenlange ‘northern soul’-feesten vele bezoekers trekken. De ‘blue eyed soul’ van Britse artiesten als Simply Red en Sade is in de jaren tachtig enorm populair en de voorbode van de revival van het authentieke soulgeluid die zich rond 2005 aandient met artiesten als Amy Winehouse en Duffy. Soul was ook van grote invloed op funk, disco, r&b en vooral neo soul (een mix van soul, r&b en hiphop).

Religieuze, meerstemmige muziek, gekenmerkt door vraag- en antwoordspel tussen voorzanger en congregatie, een opzwepende opbouw en dito instrumentale begeleiding. Gospel vormt samen met seculiere stijlen als blues en jazz de basis van rhythm & blues en soul. Omdat gospel zelf ook elementen van blues en jazz bevat, werd het genre toen het opkwam begin twintigste eeuw met argusogen bekeken door vrome gelovigen. De muziek werd zelfs even bestempeld als duivels. Pleitbezorgers als Thomas A. Dorsey (1899-1993) zorgden ervoor dat gospel alsnog werd omarmd door de kerk. Vanuit de Verenigde Staten werd gospel uiteindelijk over de hele wereld verspreid. Vooral de gospelkoren in Afrika ontwikkelen een uniek geluid.