ABC – The Jackson 5
Michael Jackson was 11 jaar toen hij in 1969 ABC zong, bijgestaan door zijn vier broers. De jonge zanger had dus nog een hoop te leren, maar pocht in deze grote hit al dat liefde net zo makkelijk aan te leren is als het alfabet en vice versa.
Love Is Just A Four Letter Word – Joan Baez
Met letters wordt de liefde of love gespeld, nog altijd de grootste inspiratie voor menig lied, gedicht en boek. De Amerikaanse folkzangeres Joan Baez heeft hier even genoeg van de liefde en beschouwt het als niet meer dan een betekenisloos woord.
Divorce – Tammy Wynette
Wanneer woorden een akelige betekenis hebben dan krijgen we soms de neiging om ze te spellen in plaats van uit te spreken. De Amerikaanse countryzangeres Tammy Wynette durft niet alleen het woord s.c.h.e.i.d.i.n.g. niet uit te spreken, maar noemt haar ex ook liever J.o.e..
Code Het Alfabet – De Kift
De Nederlandse theatrale folk- en punkband De Kift debuteerde in 1996 met het album Yverzucht dat opent met Code Het Alfabet. 'Alles is al gezegd of geschreven, maar nooit begrepen', is het credo van dit misantropische liedje. Kunnen lezen en begrijpen wat je leest zijn twee verschillende begrippen.
I Can't Read – David Bowie
Maar er is ook zoiets als woorden niet meer wíllen begrijpen. Dat is de strekking van deze single uit 1996 van David Bowie. Hij beschrijft hierin een teleurgesteld en lethargisch bestaan van geen onderdeel meer willen zijn van de wereld en geen krant meer willen lezen.
Untitled – Mecano
'Ik ken de kracht van het woord' is de openingszin van het gedicht Onvoltooid V van de grote Russische dichter Majakovski. Deze woordkunstenaar kende als geen ander de rijkdom van het beheersen van taal. De Amsterdamse groep Mecano schreef in 1980 muziek bij de Engelse vertaling van het gedicht.
Woorden – Bertolf & Kasper van Kooten
In Woorden beschrijft dit gelegenheidsduo het proces van dichten of een liedtekst schrijven. Ondanks vele pogingen en mooie, opborrelende woorden en zinnen, blijft het papier in het liedje leeg: 'Maar misschien zocht ik woorden die gewoon niet bestaan'.
Paperback Writer – The Beatles
Ook de schrijver uit dit nummer van The Beatles is onfortuinlijk. Hij heeft een roman geschreven gebaseerd op (Shakespeares) Lear: 'It's a dirty story of a dirty man'. Hij wil vooral beroemd en rijk worden met zijn boek (Engelse paperbacks worden gemaakt voor grote oplages), maar niemand lijkt het vooralsnog te willen lezen.
Jack And Neal – Tom Waits
Wie even geen eigen ideeën heeft heeft kan natuurlijk altijd putten uit de literatuur. In de popmuziek zijn daar vele voorbeelden van. Zoals Wuthering Heights van Kate Bush dat gebaseerd is op het gelijknamige boek van Emily Bronte. Of Jack And Neal van Tom Waits dat vertelt over de hoofdpersonen uit de roman On The Road van Jack Kerouac.
Your Song – Elton John
We keren terug naar de liefde. In Your Song doet Elton John uiterst gevoelige en openhartig uit de doeken hoe, langzaam en met zorgvuldig gekozen woorden een lied tot stand komt voor zijn geliefde. De aangesprokene mag het uiteindelijk helemaal zijn of haar lied noemen.
Love – Mos Def
Rappers zitten natuurlijk nooit verlegen om woorden. Spelen met taal is immers hun vak. In Love vertelt Mos Def over het schrijven van raps en de voldoening die hem dit geeft: 'I start to think and then I sink into the paper, like I was ink'.
Everyday I Write The Book – Elvis Costello
Het boek dat singer-songwriter Elvis Costello hier iedere dag schrijft is die van de relatie. Iedere fase hiervan heeft een eigen hoofdstuk. Voor het stuklopen heeft hij er minstens drie nodig: But you were up to your old tricks in Chapters Four, Five and Six.
Read All About It (Part 3) – Emeli Sandé
In dit uitbundige liefdeslied wil de Britse singer-songwriter Emeli Sandé haar liefde van de daken schreeuwen. Geheimen of keerzijden kent deze niet. Het mag zelfs in de krant zodat iedereen er over kan lezen.
The Letter – The Box Tops
Wie kan lezen en schrijven hoeft natuurlijk niet meteen universele liefdesliederen en gedichten te maken. Je kunt ook gewoon iemand blij maken met een mooie brief (of mail of app). Zoals zanger Alex Chilton van de Amerikaanse groep The Box Tops die niet meer te houden is na het ontvangen van een boodschap van zijn geliefde.
The Book I Read – Talking Heads
David Byrne staat niet alleen bekend als een belezen man, hij schreef zelf ook boeken over fietsen en muziek. Hij was vooral bekend als frontman van de New Yorkse kunstzinnige band Talking Heads. Op hun eerste album zingt hij verrukt over het mooiste boek dat hij ooit las, in de ogen van zijn geliefde. Een mooie afsluiter van een playlist over letters en lezen waarin onvermijdelijk de liefde aan bod kwam. Wat heb je immers aan woorden zonder inhoud?
Samenstelling: Mark Ritsema
Graphic design: Judith de Rond, foto van Oleg Ivanov via Unsplash
