David Axelrod is in de jaren 60/70 de huisproducer van het Amerikaanse label Capitol en werkt in die functie nauw samen met onder andere Lou Rawls en Cannonball Adderley. Na de opnamesessies met zijn artiesten vraagt hij de studiomuzikanten om nog even te blijven en de muziek in te spelen voor zijn eigen albums. Zo ontstaan Song Of Innocence (1968) en Songs Of Experience (1969) vol rijk gearrangeerde instrumentale muziek en die een eerbetoon zijn aan de 18de-eeuwse Britse graficus en visionaire dichter William Blake.
The Spy – The Doors
Ook de Amerikaanse zanger Jim Morisson is een groot bewonderaar van William Blake en vernoemd zijn band The Doors naar diens theorie over ‘the doors of perception’. Die ‘deuren van de waarneming’, moeten wijd open als het aan Morisson ligt. Zijn liefde voor Europese literatuur komt ook tot uiting in The Spy, gebaseerd op het erotische boek Een spion in het huis van liefde, van de Franse schrijfster Anaïs Nin.
White Rabbit – Jefferson Airplane
Haverwege de jaren 60 slaan psychedelische drugs als hasj, marihuana, LSD en mescaline toe in de muziekcultuur. In White Rabbit beschrijft zangeres Grace Slick (die het nummer ook componeerde) een LSD trip, maar zij doet dit met beelden uit het hallucinante kinderboek Alice in Wonderland (1865) van Lewis Carroll.
Sympathy For The Devil – The Rolling Stones
De roman De Meester en Margarita van de Russische schrijver Michail Boelgakov is een raamvertelling over de duivel die neerstrijkt in Moskou en de onlosmakelijke relatie tussen Jezus en de man die hem ter dood veroordeelde Pontius Pilatus. Het is vooral een allegorie op het Stalinistische Rusland. De eerste Engelse uitgave uit 1967 inspireert Mick Jagger tot het nummer Sympathy For The Devil over de aanwezigheid van Lucifer en het kwaad in de westerse wereld.
Consul At Sunset - Jack Bruce
Al in de tijd dat hij bij de band Cream zit, schrijft bassist en zanger Jack Bruce zijn nummers samen met tekstschrijver, dichter en zanger Pete Brown. Samen maken zij ook Consul At Sunset (1971). Het is gebaseerd op Onder de vulkaan (1947) van de Britse schrijver Malcolm Lowry, een vuistdikke roman die het delirium en de ondergang van een Britse consul in Mexico beschrijft.
1984 – David Bowie
Er bestaat een uitgebreide lijst met de favoriete romans van boekenwurm David Bowie. Zijn liefde voor literatuur vindt onder andere zijn weg naar het album Diamond Dogs (1974) dat losjes is gebaseerd op de dystopische roman 1984 (1948) van George Orwell. Maar Bowie past op zijn teksten ook de zogenaamde cut-ups toe, een literaire techniek van de Amerikaanse schrijver William Burroughs.
Casanova – Roxy Music
Vooral in de jaren 70 is Bryan Ferry een echte dandy. Zijn decadente image en stijlvolle smaak uiten zich niet alleen in de muziek van zijn band Roxy Music, maar ook in de verpakking. De glamoureuze vrouwen die de hoezen sieren zijn meestal ook Ferry’s vriendinnen op dat moment. In het nummer Casanova zingt hij de beroemde 18de eeuwse avonturier, vrouwenversierder en schrijver Giacomo Casanova toe, maar misschien ook wel zichzelf.
I Robot – The Alan Parsons Project
De Britse producer Alan Parsons leert de fijne knepen van het vak in de Londense Abbey Road Studios, waar hij werkt voor onder andere The Beatles en Pink Floyd. Samen met Eric Woolfson start hij vervolgens het Alan Parsons Project. Met een keur van gastmuzikanten kent ieder album een thema dat meermaals gebaseerd is op een roman. Zo staat I Robot (1977) in het teken van de gelijknamige sciencefictionbundel uit 1950 van Isaac Asimov.
The Revealing Science Of God – Yes
Zanger Jon Anderson leest slechts een voetnoot van het boek Autobiografie van een yogi (1947) van de Indiase yogi en goeroe Paramahansa Yogananda. Dit inspireert hem tot het epische en spirituele conceptalbum Tales From Topographic Oceans (1974) van zijn groep Yes. Een omstreden plaat die zelfs door sommige van Andersons bandleden als te hoogdravend wordt beschouwd.
Home At Last – Steely Dan
Het Amerikaanse duo Steely Dan weet complexe muziek en diepgaande teksten te vertalen naar pakkende luistermuziek. Dat Donald Fagen en Walter Becker hun literatuur kennen blijkt al uit de bandnaam: een dildo uit de cut-up roman Naakte Lunch van William Burroughs. Het refrein van Home At Last van het album Aja (1977), waarin de held zich aan de mast van een schip laat vastbinden om het aanlokkelijke gezang van de Sirenen te weerstaan, is een verwijzing naar het epische gedicht De Oddysee (800 v. Chr.) van Homerus.
The Eve Of The War – Jeff Wayne
Sciencefictionliteratuur is in de jaren 70 mateloos populair en levert dankbare stof op voor conceptalbums. The War Of The Worlds (De Planetenoorlog) naar het gelijknamige boek van H.G. Wells uit 1898, levert in 1978 een spectaculair dubbelabum op van de Brit Jeff Wayne. Een orkest en gierende synthesizers verbeelden de invasie van Mars, naast pakkende popsongs en ballads en de theatrale vertelstem van acteur Richard Burton.
Wuthering Heights – Kate Bush
Eind jaren 70 komt de jonge en bevallige zangeres en songwriter Kate Bush de muziekwereld binnen dartelen. Ze zingt ijl en hoog en doet daarbij sierlijk en expressief ballet. Haar eerste single Wuthering Heights (1978) is gebaseerd op de gelijknamige roman (Woeste hoogten) uit 1847 van Emily Bronte. Een typisch Brits boek vol even ongebreidelde als donkere romantiek die ook altijd aan Bush blijft kleven.
Song From Under The Floorboards – Magazine
Howard Devoto staat aan de voet van de punkexplosie in 1976/1977 als zanger van Buzzcocks. Maar hij zoekt al snel naar meer muzikale en tekstuele diepgang waar zijn liefde voor filosofische literatuur in doorklinkt. De single Song From Under The Floorboards (1980) van zijn daaropvolgende groep Magazine, is gebaseerd op de de existentialistische roman Aantekeningen uit het ondergrondse (1866) van de Russische schrijver Fjodor Dostojevski.
The Great God Pan - Blood Ceremony
Het behoeft geen betoog dat horrorliteratuur vooral populair is bij hardrock- en metalbands. De Amerikaanse doom-metalband Blood Ceremony lijkt vooral een fascinatie te hebben voor demonen en kwade goden uit de mythologie, zoals de Griekse god Pan. Maar de titel The Great God Pan verraad dat de inspiratie voor deze duistere song vooral ligt bij het gelijknamige boek uit 1894 van de Welsh schrijver Arthur Machen.
samenstelling en tekst - Mark Ritsema
vormgeving - Judith de Rond
illustratiefoto - Priscilla du Preez / Unsplash
