Een keur aan bekende Nederlanders zette zich in 1977 in voor lhbti-rechten. De aanleiding was het protest van Anita Bryant tegen het aannemen van een Amerikaanse wet die discriminatie op grond van seksuele geaardheid verbood. De Nederlandse tegenactie leidde ondermeer tot het benefiet nachtconcert Miami Nightmare met onder andere Mies Bouwman, Martine Bijl, Robert Long en Zangeres Zonder Naam. In 1980 verscheen de gelijknamige lp met de live-opnamen.
Anita Bryant kende geen onverdienstelijke carrière als countryzangeres. Toch zal deze voormalige schoonheidskoningin uit Oklahoma vooral herinnerd worden als iemand die vanuit haar conservatief-christelijke geloof actievoerde tegen homoseksualiteit. Met veel theatrale emotie voerde zij het woord voor het politieke samenwerkingsverband Save Our Children. Toen in 1977 in het Amerikaanse Miami-Dade County de genoemde wet werd aangenomen, zat zij er dan ook bovenop. Haar actie zorgde voor wereldwijde verontwaardiging. Zo werd in Nederland De Protestmars Internationale Homobevrijdings- en Solidariteitsdag georganiseerd, wat in feite de eerste Gay Pride Parade en Roze Zaterdag was.
Onder andere burgemeesters Wim Polak (Amsterdam) en Henk Vonhoff (Utrecht) en minister Jan Pronk ondertekenden een advertentie die door Stichting Vrije Relatierechten (SVR) werd geplaatst in de Miami Herald. Er was geld nodig voor het plaatsten van een volgende advertentie in Time Magazine. Homoactivist, journalist en SVR-bestuurslid Henk Krol zette zich met veel succes in om artiesten te werven voor een benefietconcert. Hij strikte onder andere de gevierde televisiepresentatrice Mies Bouwman om de nacht Miami Nightmare te presenteren die op 8 oktober plaatsvond in het Amsterdamse Concertgebouw.
De nacht werd een groot succes voor een uitverkocht Concertgebouw. Er waren veel politici aanwezig, alleen de christelijke partijen lieten het afweten. Het was een evenement met een lach en een traan. Er vond een hilarisch interview plaats met Anita Bryant, gespeeld door actrice en cabaretière Silvia de Leur en met Adèle Bloemendaal als interviewer. Meer cabaret was er van Sieto Hoving en Albert Mol, terwijl zangeres Martine Bijl op haar eigen lichtvoetige wijze het lied De Vlinder zong. Voor ontroering zorgde zanger Robert Long met Thorbeckeplein, een persoonlijk lied waarin hij zijn heimelijke homoseksuele gevoelens als jongere bezingt.
Hoewel de planning 3 uur was, ging de nacht door tot 5 uur. Hoogtepunt en uitsmijter was Zangeres Zonder Naam met haar, speciaal voor de actie geschreven lied Luister Anita. De koningin van het levenslied had zich persoonlijk gemeld bij Krol en was woest op Bryant. Bij diezelfde ontmoeting kwam het lied tot stand. Ze zong het twee keer die avond en kreeg veel bijstand van het publiek met een strofe als:
‘Maar beste vent, hou gerust van je vriend
En strijd voor je rechten
Desnoods ervoor vechten
Waar ze jou van beschuldigt, heb jij niet verdiend’
De advertentie in Time Magazine kwam er en Krol hield zelfs nog het nodige over om campagne te voeren voor zijn belangrijkste doel als activist; de openstelling van het burgerlijk huwelijk voor iedereen. In 2001 werd dat doel bereikt. Latere politicus Krol meent dat Miami Nightmare een kentering heeft betekent in het lhbti-activisme. Het ging zich hierna beter organiseren en de bewustwording van lhbti-problematiek stond meer op de kaart. Bij de presentatie van de lp Miami Nightmare - Benefit [sic] Nachtconcert Tegen De Heksenjacht Op Homo's In Amerika in 1980, keek hij terug op het evenement met de woorden: ‘Deze lp is ook wel een beetje voor Anita zelf. Zonder haar was er nooit zo’n hechte homobeweging ontstaan.’
Mark Ritsema
Dit artikel verscheen in het kader van Queer Geschiedenismaand 2025
Foto – Beeld Nationaal Archief
