De inwoners van Wales zeggen zelf dat ze zingend ter wereld komen. Het bescheiden, Britse landsdeel heeft dan ook veel bekende artiesten voortgebracht. Denk aan Tom Jones, Shirley Bassey, Manic Street Preachers en Stereophonics. Al deze artiesten zingen in het Engels, terwijl er in Wales zelf nog een levendige scene is van artiesten die in het Welsh zingen. Deze aflevering van ‘Muzikale wereldreis’ is gewijd aan muziek in de Welshe taal.
Iedereen die wel eens een wedstrijd heeft gezien van het Welshe rugby- of voetbalteam, weet dat Wales een eigen volkslied heeft, gezongen in een andere taal dan het Engels. Het Welsh is een Keltische taal en één van de oudste talen van Europa. Zo’n 1500 jaar terug woonden Keltische stammen in heel Europa. Met de komst van Germaanse stammen werden ze verdreven naar de randen van Europa. Anno 2016 leeft de Keltische cultuur nog in Ierland, Wales en Bretagne. De titel van het volkslied is Hen Wlad Fy Nhadau (‘Het land van mijn vaders’). Het wordt hier gezongen door Bryn Terfel, de Welshe boerenzoon die uitgroeide tot de bekendste operazanger van Groot-Brittannië. Terfel wordt bijgestaan door één van de vele mannenkoren waar Wales bekend om is.
Het Welsh heeft altijd moeten opboksen tegen de dominante Engelse taal. Het Welsh werd gezien als achterlijk en kinderen die op een (Engelstalige) school Welsh met elkaar spraken, konden tot in de jaren 50 van de vorige eeuw een tik op hun vingers krijgen. De Welsh hielden hun taal in leven met muziek en poëzie. ‘Het land van barden en zangers’ luidt een vrij vertaalde regel uit het volkslied. Zo klinken die barden.
Welshe dichters en zangers ontmoeten elk jaar in de eerste week van augustus op de National Eisteddfodd, een cultuurfestival volledig in de eigen taal, dat teruggaat tot de 12e eeuw. Deze dubbel-cd geeft een fraai overzicht van volksmuziek in het Welsh, zoals die nog elk jaar op de Eisteddfodd klinkt. De eerste cd geeft een getrouwe weergave hoe deze muziek klinkt. Zo werd ze van generatie op generatie doorgegeven. Op de tweede cd staan moderne interpretaties van de oude folksongs. Siân James, een zangeres/harpiste uit het midden van Wales, is te horen op beide cd’s.
Toen eind jaren 60 singer/songwriter Meic Stevens wel in het Welsh zong over alledaagse zaken raakte hij een snaar onder Welsh-sprekende jongeren. Vanwege zijn impact wordt Stevens vergeleken met Bob Dylan (die zijn artiestennaam weer leende van de Welshe dichter Dylan Thomas). Muzikaal wordt Stevens eerder vergeleken met Syd Barrett.
Een volgende Welshe opleving volgde eind jaren 90. Heel de popwereld keek naar Engeland waar de Britpop glorieerde. Londen was het epicentrum, maar het buitengebied Wales blies ook een aardig partijtje mee. De Britse muziekpers gaf de golf aan talentvolle jonge Welshe bands de naam ‘cool Cymru’. Van die groepen begonnen een aantal als Welshtalige groep, zoals Catatonia, Gorky’s Zygotic Mynci en Super Furry Animals. Het SFA-album Mwng werd in 2000 zelfs het best verkochte Welshtalige album wereldwijd.
Een opvallende groep in het huidige Welshe poplandschap is 9Bach. De stem van zangeres Lisa Jên wordt wel eens vergeleken met die van Kate Bush.
Sain Records is al vanaf 1969 hét platenlabel van Wales. Sain bracht (en brengt) van alles uit: folk, psychedelica, progrock en natuurlijk ook de beroemde mannenkoren. Een fraaie dwarsdoorsnede van de baanbrekende muziek die het label in de jaren 70 uitbracht is te vinden op het eerste en tweede deel van de serie Welsh Rare Beat. Deze verzamelalbums werden samengesteld door Gruff Rhys, zanger van Super Furry Animals. De laatste door Sain ontketende rage op het schiereiland zijn dance-bewerkingen van Welshe traditionals. Luister en zoek de verschillen.
(PdK)
