Voordat men gaat vasten mogen de remmen dus nog even los tijdens het carnavalsfeest!
Het Leven Is Goed In M’n Brabantse Land – Oh Sixteen Oh Seven
In Nederland wordt carnaval vooral gevierd in het katholieke zuiden. In de provincie Brabant krijgen de steden tijdens carnaval rare namen. ’s Hertogenbosch heet dan Oeteldonk, Eindhoven wordt Lampegat en Tilburg wordt Kruikenstad. Het plaatselijke volksdialect wordt dan de voertaal. Waarschijnlijk komt deze gewoonte uit de middeleeuwen: de sociale rollen worden even omgedraaid. De arme bevolking neemt tijdelijk de macht over en mag de draak steken met de adel.
Dit Brabantse lied was in 1979 de grootste hit van Oh Sixteen Oh Seven. De bandnaam is afgeleid van het kengetal van hun dorp: 01607.
De Zaate Hermenie – Beppie Kraft
In de provincies Brabant en Limburg is carnaval een feest waarin muziek, uitbundigheid, optochten en verkleedpartijen centraal staan. Op ‘gekkendag’ 11 november (de elfde van de elfde) start het carnavalsseizoen met de onthulling van prins Carnaval. De maandenlange voorbereiding zorgt voor een groot saamhorigheidsgevoel. Het Bourgondische Brabantse carnaval vindt vooral plaats in café’s, de Limburgers vieren hun Rijnlandse carnaval meestal buiten.
De Maastrichtse volkszangeres Beppie Kraft is een van de meest populaire Limburgse zangeressen. De Zaate Hermenie is een humoristisch lied over de plaatselijke fanfare.
Carnival Of Venice – Alberto Righi
Carnaval is waarschijnlijk ouder dan het christendom, afgeleid van heidense feesten. Zo lijkt carnaval veel op de Romeinse Saturnaliëen en Bacchanalia. Daarom ontstonden de eerste middeleeuwse vieringen van carnaval in Italië. In Venetië wordt deze gevierd met optochten en een gemaskerd bal. Op verschillende podia vinden kunstzinnige en artistieke opvoeringen plaats. Bekend zijn de elegante kostuums en mysterieuze gezichtsmaskers.
Het mandolineorkest van Alberto Righi speelt hier Il Carnevale Di Venezia. De bekende melodie is gebaseerd op een Napolitaans volksliedje: O Mama, Mamma Cara.
Intentaçon d’Carnaval – Tchala
Op onze reis naar Latijns-Amerika doen we even de Kaapverdische eilanden aan. Want daar wordt carnaval groots gevierd! Hoewel nog niet zo commercieel als in Brazilië, Trinidad en Tobago, ook hier kleurrijke optochten met drums, exotische kostuums en dans. Op Kaapverdië hoor je stijlen als de weemoedige morna, feestelijke coladeira en swingende bossa nova.
Batucada & Défilé Des Écoles De Samba Domingo - straatopname
Een straatopname van een carnavalsoptocht in Brazilië, om de gezellige sfeer te proeven. Je hoort afwisselend de aanzwellende en weer wegstervende geluiden van een percussiegroep en van het gezang van een groep mensen. Waarschijnlijk komt het Braziliaanse carnaval van het Portugese lentefeest ‘Entrudo’. Mensen besmeurden elkaar op straat met water, limoen en sinaasappels. Later vermengde dit zich met inheemse en Afrikaanse tradities. De kleurrijke optochten gaan vergezeld van dansers die worden opgezweept door samba ritmes. De samba komt van de ex-slaven uit de noordelijke deelstaat Bahia.
Maimbe Danda – Daniela Mercury & Carlinhos Brown
In Brazilië is carnaval misschien wel uit de hand gelopen: vijf dagen lang krijgt het volk vrij om te feesten. Zangeres Daniela Mercury komt van Salvador, de hoofdstad van Bahia. Daar zijn de Afrikaanse invloeden overheersend. Ritme en percussie zijn belangrijk. Mercury heeft een prachtige stem, schrijft haar eigen muziek in Bahiaanse stijl, ziet er goed uit en is een uitstekende danseres. Ze wordt wel beschouwd als de koningin van de axé: een opzwepende mix van Braziliaanse popmuziek en samba-reggae.
La Mona En Carnaval - Juan Piña
Vanuit Brazilië trekken we naar het noorden, naar Colombia. Na Rio de Janeiro is het carnaval in de havenstad Barranquilla de grootste van Latijns-Amerika. Het is een mengeling van katholiek geloof, heidense ceremonies en inheemse tradities. Vier dagen lang wordt gefeest met straatparades, dansers en cumbia muziek. Cumbia is een complexe maar elegante en ritmische muziek- en dansstijl: een mengeling van Spaanse muziek met Afrikaanse slavenmuziek.
Steel Band Carnival - straatopname
De Antilliaanse eilanden Trinidad en Tobago zijn beroemd om hun calypsomuziek en steeldrums. Omdat stokgevechten en Afrikaanse percussie op een gegeven moment verboden werden door de koloniale machthebbers, vond in 1937 een transformatie plaats naar een orkest van koekenpannen, prullenbakdeksels en olievaten. Zo ontstonden de steeldrums (steelpan), die meestal in groepsverband worden bespeeld. Steelbands spelen allerlei stijlen, van calypso tot latin en jazz, filmmuziek en andere populaire melodieën.
Déboulé – Akiyo
Op het Antilliaanse eiland Guadeloupe wordt maar liefst maandenlang carnaval gevierd, vanaf 1 januari tot Aswoensdag. De carnavalsband Akiyo speelt een moderne variant van ‘gwo ka’: Frans creools voor ‘grote trom’. De call-and-response zang en hypnotiserende percussie, gecombineerd met synthesizerklanken en elektronische effecten klinken aanstekelijk.
La vida es un carnival - Celia Cruz
De Cubaans-Amerikaanse zangers Celia Cruz werd wel de koningin van de salsa genoemd. Ze werd geboren in de Cubaanse hoofdstad Havana, maar na de machtsovername door Fidel Castro in 1959 vertrok ze naar Amerika.
Hier zingt ze La Vida Es Un Carnival, een lied dat een van haar populairste zou worden. Ze geeft ons de volgende wijze raad:
“Ay, het heeft geen zin om te huilen, het leven is een carnaval
het is mooier om al zingend door het leven te gaan
Oh, oh, oh, ay, het heeft geen zin om te huilen, het leven is een carnaval
en de pijn verdwijnt al zingend.”
Mardi Gras In New Orleans - Professor Longhair
Via Celia Cruz zijn we eigenlijk al beland in Noord-Amerika. Daar wordt carnaval eigenlijk alleen gevierd in de gebieden met Franse, Spaanse en andere katholieke koloniale invloeden. In de staat Louisiana bijvoorbeeld, met als bekendste plaats New Orleans. Carnaval wordt daar ‘Mardi gras’ genoemd: ‘vette dinsdag’. Ongeveer twee weken voor Aswoensdag wordt al carnaval gevierd. De Amerikaanse zanger en pianist Professor Longhair was de grondlegger van de New Orleans-pianostijl: een rhythm & blues variant met Caribische invloeden.
It’s Mardi Gras Day - Gumbo Cajun Band
Louisiana is ook de regio van de cajun en zydeco muziek. Louisiana was de armste staat van de Amerikaanse Unie. Cajun was de ‘Franse muziek’ van de witte mensen. Zydeco was de muziek van de zwarte mensen. Op het album Cajun & zydeco Mardi Gras! hoor je beide stijlen. Eerst een voorbeeld van cajun muziek. Van elders verdreven door de Britten, vestigden sommige Franse nakomelingen zich in Louisiana. Daar ontwikkelde zich een cultuur van ‘Louisiana Acadiens’ – afgekort naar ‘cajuns’. Opgewekte dansmuziek met viool, gitaar en accordeon.
Mardi Gras In New Orleans - Rockin’ Dopsie
Volgens de definitie van Rockin’ Dopsie is zydeco: ‘een beetje jazz, een beetje blues, een beetje Frans en een beetje rhythm & blues door elkaar gemixt’. Zydeco is de creoolse sound van Afro-Amerikanen. Louisiana was niet echt een slavengebied geweest, dus de zwarte bevolking kwam van andere delen van Amerika of uit Caribisch gebied om het land te bewerken. Met accordeon, viool en wasbord werd de zydeco ontwikkeld uit een mengeling van blues, rock en andere populaire vormen. Zydeco komt van ‘les haricots’, bonen, verwijzend naar het armoedige Creoolse dieet.
Tekst en samenstelling: Sandra van de Putte
Vormgeving: Judith de Rond
Beeld afkomstig van cd: HEX12461
