De laatste en bekendste symfonie van Dvorak is tevens zijn meest atypische. Waar in zijn vorige symfonieën de melodieën en ritmes domineren die Dvorak ontleende aan zijn Boheemse vaderland, klinken hier thema’s uit de ‘nieuwe wereld’, namelijk de Verenigde Staten, waar Dvorak enkele jaren werkte als directeur van het conservatorium van New York. Geschreven als een voorstudie voor een oratorium
… dat onvoltooid bleef, werd het stuk een voorbeeld voor Amerikaanse componisten, hoe je op basis van nationale volksmuziek een symfonie kunt schrijven. Ongebruikelijk voor Dvorak is de combinatie van alle thema’s in de finale, die in het laatste deel naar een geweldige climax leidt. Geen enkele Amerikaanse componist kon het voorbeeld evenaren, misschien vooral omdat Dvorak trouw bleef aan zijn eigen stijl. Daardoor ontstond een fascinerende vermenging van Amerikaanse thema’s en Tjechische ritmiek en melodiek. ‘Uit de nieuwe én de oude wereld’ zou een betere titel zijn geweest. (JvG)plus
