De wulp is een vogel met een lange, naar beneden gekromde snavel. Even opvallend is het geluid van deze vogel. Tijdens de baltsperiode vliegt de wulp namelijk rond terwijl ze een karakteristieke glijdende toon laat horen: 'wuuuulp'. Er zijn in de klassieke muziek eigenlijk maar drie serieuze voorbeelden te vinden die door dit weemoedige geluid zijn geïnspireerd.
De roep van de wulp
The Curlew (1920, 1922) is het onbetwiste meesterwerk van Peter Warlock (pseudoniem voor Philip Heseltine). Deze Brit componeerde meestal voor zangstem en piano. The Curlew is echter een liedcyclus met begeleiding van althobo, fluit en strijkkwartet. De instrumenten imiteren en omspelen het melancholische geluid van de wulp. Pas na enige tijd horen we de tenor: ‘O curlew, cry no more in the air... there is enough evil in the crying of wind.’
Deze gevoelige muziek doet niet vermoeden dat Peter Warlock een man met duistere kanten was. In 1925 vestigde hij zich in een dorpje in Zuid-Oost Engeland. Hij woonde er een aantal jaren met zijn collega Ernest John Moeran. De wildste geruchten deden de ronde over dit tweetal, dat zo uit een aflevering van Midsomer Murders leek te zijn weggelopen. Verhalen vol seks, drank, drugs, sadistische machtspelletjes en illegale abortussen. Zo zou Warlock poedelnaakt in het dorp hebben rondgereden op zijn brommer, terwijl de onder invloed rijdende Moeran zijn auto soms tegen een heg of in een greppel parkeerde. Vandaag herinnert een blauwe plaquette aan de locatie waar de beide drinkebroers hebben gewoond, met dank aan de Peter Warlock Society.
In de jaren 50 componeerde Olivier Messiaen zijn omvangrijke Catalogue d’Oiseaux voor piano. Maar liefst 77 vogels passeren er in deze verzameling van 13 stukken, onderverdeeld in zeven boeken. De hekkensluiter is de wulp (Le Courlis Cendré).
Deze monumentale werken zijn niet altijd even toegankelijk. Behalve de zang van de vogels schildert Messiaen ook de vlucht van de vogels en het omringende landschap. Toch zijn dit geen droge veldobservaties van een ornitholoog. Juist de glijdende tonen van de wulp zijn heel poëtisch vertaald naar de klankmogelijkheden van de piano.
In de ‘kerkopera’ Curlew River (1964) van Benjamin Britten is een hoofdrol weggelegd voor een waanzinnige vrouw (gezongen door een tenor) die haar kind heeft verloren. ‘Let me in! Let me out! Tell me the way!’, zo zingt ze tot verbazing en ergernis van een groep middeleeuwse pelgrims. Het is wartaal, gezongen op een melodie die de roep van de wulp (curlew) imiteert.
Curlew River biedt een mengeling van Oost en West. Het verhaal wordt neergezet alsof een groep middeleeuwse monniken een vrome legende naspelen. Tegelijkertijd is Curlew River sterk beïnvloed door de oude Japanse hofmuziek en het traditionele no-theater.
