In zijn autobiografie beklaagde Stravinski zich erover dat hij in het begin van zijn carrière nogal verwend was door het publiek. Vanaf ongeveer 1920 echter maakten de barbaarse kracht en folklore plaats voor aristocratische verfijning en het witte marmer van de Griekse mythologie. Het publiek - inmiddels gewend aan L’Oiseau De Feu, Petroesjka, Le Sacre… en Les Noces - vond die latere Stravinski maar koel en afstandelijk. ‘Ze willen en kunnen mij niet volgen in mijn ontwikkeling’, aldus Stravinski.
Die afstandelijkheid had echter ook een prettige, speelse keerzijde. Misschien is het wel aan dat wederzijdse onbegrip te danken dat de meester zoveel verfijnde miniatuurtjes heeft nagelaten. Een Greeting prelude hier, een Ragtime daar, een circuspolka voor een jonge olifant, een in memoriam voor Kennedy… Alsof die puntige tussendoortjes het gebrek aan potentiële meesterwerken moesten compenseren. Uit al dat briljante en vaak geestige kleingoed hebben we voor u een bloemlezing samengesteld.
De invloed van Stravinski reikte verder dan de gecomponeerde muziek van de 20ste eeuw. Het vond ook weerklank in de filmmuziek, jazz en rock. Bij wijze van staart besluiten we deze playlist met een aantal voorbeelden hiervan.
Greeting Prelude – London Symphony Orchestra o.l.v. Michael Tilson Thomas
Le Chant Du Rossignol – The Cleveland Orchestra o.l.v. Pierre Boulez
Scherzo à La Russe – CBC Symphony Orchestra o.l.v. Igor Stravinski
Danse Russe uit Mouvements De Pétrouchka – Maurizio Pollini
Nr.2 uit Les Cinq Doigts- Peter Hill
When Daisies Pied (Shakespeare) – Ensemble InterContemporain o.l.v. Pierre Boulez
Requiem Canticles – Columbia Symphony Orchestra o.l.v. Robert Craft
A Lyke-Wake Dirge (Cantata) – Netherlands Chamber Choir/ Schönberg Ensemble o.l.v. Reinbert de Leeuw
Pas De Quatre uit Agon – Los Angeles Festival Symphony Orchestra o.l.v. Igor Stravinski
Preludium Voor Jazzorkest – Columbia Jazz Combo o.l.v. Igor Stravinski
Ebony Concerto Deel 1 - Benny Goodman
Ragtime – Columbia Chamber Ensemble o.l.v. Igor Stravinski
Tango – Peter Hill
The Star-Spangled Banner – London Symphony Orchestra o.l.v. Michael Tilson Thomas
Danses Concertantes (slot) – Twentieth Century Classic Ensemble o.l.v. Robert Craft
De in 1882 in Oranienbaum (Rusland) geboren Stravinski speelt een belangrijke rol in de Parijse avant-garde van de vroege 20ste eeuw. Eind jaren 30 vertrekt hij naar Amerika waar hij in 1945 staatsburgerschap verkrijgt en het leven leidt van gevierd en invloedrijk componist. Hij flirt ook met Hollywood en jazzmuziek. Filmcomponisten en jazz- en rockmuzikanten bewonderen op hun beurt niet alleen de vernieuwende muziek van de componist, maar ook zijn eigenzinnige muzikale denkbeelden die meer dan eens voor controverses zorgen.
The Murder (uit soundtrack Psycho) - Bernard Herrmann
De donkere, brute en visuele kracht van Le Sacre Du Printemps klinkt door in de orkestrale scores van menige Hollywoodfilm (Star Wars, Jaws, Raiders Of The Lost Ark). Ook Bernard Herrmann, de vaste filmcomponist van Alfred Hitchcock, bestudeerde hoorbaar Stravinski voor de suspensevolle soundtrack van de thriller Psycho.
Mystic Circle Of Young Girls - The Bad Plus
In 1961 bezoekt Stravinski een concert van Charlie Parker in de New Yorkse jazzclub Birdland. Een ontmoeting vindt niet plaats, maar de grote bebop-saxofonist trakteert in een solo de grote componist, tot diens genoegen op een citaat uit Le Sacre Du Printemps. De uitvoering van het complete werk door het jazztrio The Bad Plus in 2014 maakt Stravinski niet meer mee, maar het zou hem zeker pleziert hebben.
Little Umbrellas - Frank Zappa
De wereld van de jonge Frank Zappa staat op zijn kop als hij kennismaakt met de muziek van Varèse, Stockhausen en Stravinski. Het zijn vooral ook de baldadigheid en experimenteerzucht van deze moderne componisten die een weg vinden naar Zappa’s eigen werk, waarin rock en moderne gecomponeerde muziek elkaar vinden.
Talk To Me - Joni Mitchell
De carrière van Joni Mitchell vertoont wel parallellen met die van Stravinski. Ook deze Amerikaanse artieste is vooral geliefd om haar vroege werk en als de ingetogen en klassieke singer-songwriter van het album Blue (1971). Maar Mitchell bewondert Schönberg en Stravinski, experimenteert met abstracte stemmingen op haar gitaar en gaat werken met muzikanten uit de jazz en wereldmuziek. Het is dus geen toeval dat Stravinski wordt geciteerd door bassist Jaco Pastorius in dit nummer van het album Don Juan’s Reckless Daughter (1977).
Owner Of A Lonely Heart – Yes
Het is de vraag of popartiesten als Michael Jackson, Eurythmics en Bruno Mars weten dat hun muziek Stravinski bevat. Al in de geluidsbibliotheek van de eerste sampler (Fairlight) zit de zogenaamde ‘orchestral hit’ of de noot van een volledig orkest die werd gesampeld uit De Vuurvogel. De Britse symfonische rockband Yes openen in de jaren 70 hun shows met een passage uit De Vuurvogel. Met het hitgevoelige Owner Of A Lonely Heart proberen zij juist dat symfonische imago van zich af te schudden en de jaren 80 te omarmen. Met Stravinski in de Fairlight, dat wel.
Samenstelling en tekst Hans Jacobi (1-15) en Mark Ritsema (16-20)
Vormgeving Judith de Rond
