Terug naar boven

Muzikale wereldreis (22): Syrië

Vrede in Syrië lijkt steeds verder weg. Ook de machtigste landen op de wereld weten geen vrede af te dwingen bij de strijdende partijen. Dat komt vooral omdat ze zelf bang zijn hun invloed in het gebied kwijt te raken. Syrië ligt op een kruispunt van culturen waar de belangen maximaal zijn en waar dus vaak om werd gevochten. Toch kende het land ook vreedzame bloeiperiodes waarin ook de kunsten floreerden. Deze aflevering laat de rijke en diverse muziekgeschiedenis van Syrië horen.

Om zijn woede en onmacht over de oorlog in Syrië te kanaliseren besloot Jordi Savall dat hij de wereld wilde laten horen hoe mooi Syrische muziek was. De beroemde oudemuziekspecialist stelde een internationaal ensemble samen om daarmee de klassieke Syrische muziek te spelen. Syrië beleefde een gouden eeuw tussen 661 en 774, toen Damascus de hoofdstad was van een rijk dat zich uitstrekte van Spanje tot Pakistan. Dichtkunst en muziek stonden in hoog aanzien bij de toenmalige machthebbers. Savall en zijn orkest lieten zich onder meer door dit repertoire inspireren.

Hesperion XXI – O aube ya fajr

Wat niet veel mensen weten is dat vóór het uitbreken van de Syrische burgeroorlog 10% van de Syriërs christen was. Het land ligt natuurlijk dicht bij de plekken waar Jezus predikte, en de bekendste vroege verspreider van het christendom, Paulus, zag in Syrië het licht. Hoewel het gebied vanaf de 7e eeuw vooral islamitisch werd, bleef er die eeuwen een christelijke minderheid in Syrië wonen. De Assyriërs leven op het grensgebied van Turkije en Syrië en zijn voor het grootste deel christelijk. De liturgie van de Syriërs behoort tot de oudste christelijke muziek. Luisteren naar deze muziek voelt aan als een tijdreis. De muziek van deze psalmen grijpt waarschijnlijk zelfs terug naar de periode van vóór het christendom, al is dat niet met zekerheid te zeggen.

Koor van de Mor Yakub-kerk – Haleluya

Een van de redenen van de huidige oorlog is dat mensen met verschillende afkomst en geloof samen in een land werden gestopt. Dat was het werk van de Fransen en de Britten die het Midden-Oosten in 1922 opdeelden. Ze verzonnen nieuwe landen en trokken kaarsrechte grenzen die geen rekening hielden met lokale gevoeligheden. Toch zijn er ook mensen die die diversiteit koesteren, zoals de zanger Ibrahim Keivo, die zichzelf 'the voice of ancient Syria' noemt. Keivo komt uit de noordelijke stad Hasakah, een plek waar vooral Arabieren en Koerden wonen. Keivo is geen van beiden, hij is een Armeniër. De Armeniërs kwamen Syrië als vluchtelingen binnen, ontheemd door de Eerste Wereldoorlog en de Armeense Genocide. Keivo speelt liederen van alle volkeren die in de omgeving van Hasakah leven: Koerden, Arabieren, Yezidi's, Assyriërs en Armeniërs. Ibrahim Keivo woont tegenwoordig in Duitsland.

Ibrahim Keivo – Az khalfem

Ook Basel Rajoub woont niet meer in Syrië. Rajoub, een jonge saxofonist, woonde in Zwitserland toen de burgeroorlog uitbrak. Op het album The Queen Of Turquoise (2016) speelt Rajoub Syrische muziek. De saxofoon heeft normaal geen plaats in een Arabisch orkest, maar Rajoub bewijst dat het geluid van de sax prima mengt met dat van traditionele Arabische instrumenten als de qanun en de oed.

Basel Rajoub – The queen of turquoise

De bekendste Syrische muzikant in het Westen is Omar Souleyman. Hij speelde op grote popfestivals zoals Lowlands, Roskilde en Glastonbury. Dat is best vreemd, want Souleyman speelt 'dabke', een Arabische dansmuziek die je daar normaal niet hoort. Bruiloftsgasten in Syrië weten al heel lang dat dabke wél echte dansmuziek is. Souleyman komt, net als Ibrahim Keivo, uit Hasakah en hij zet Arabische en Koerdische liederen op een elektronische beat. Zijn opvallende uiterlijk (zonnebril, snor en de traditionele 'keffiyeh'-hoofddoek) maakt hem tot een opvallende verschijning. Reden tot dansen is er in Syrië al vele jaren niet meer, maar het is te hopen dat deze muziek ooit weer klinkt in de straten van Syrische steden.

Omar Souleyman – Wenu wenu

(PdK)