Donderdag 21 oktober overleed de dirigent Bernard Haitink in Londen. Hij werd 92 jaar oud.
Haitink dirigeert La mer van Debussy
Bernard Haitink begon als chef-dirigent van het Radio Filharmonisch Orkest. In 1956 verving hij op het laatste moment Giulini als gastdirigent van het Concertgebouworkest. De aarzelende Haitink moest wel, want hij was de enige die het Requiem van Cherubini in zijn vingers had. Na de dood van Van Beinum werd hij in 1961 de jongste chef-dirigent van het Concertgebouworkest ooit. In de eerste jaren deelde Haitink die post met de veteraan Eugen Jochum. Deze nam Bachs Matthäuspassion voor zijn rekening, die Haitink pas vele decennia later in Chicago zou dirigeren.
Een minder bekende live opname met het Rotterdams Philharmonisch Orkest van Mahler 2
De roerige jaren zestig van provo's en Notenkrakers waren over en weer een beproeving. Het is overdreven om te zeggen dat er in het Concertgebouw alleen maar klassiek symfonisch repertoire klonk. Vernieuwers als Boulez en Maderna vervulden gastdirecties. Ook Haitink dirigeerde zijn portie van het 20ste eeuws repertoire, al ging het vaak om namen die al gevestigd waren. Over de roemruchte Notenkrakersactie heeft Haitink nooit veel gezegd, aldus Loes Dommering-van Rongen in haar boek over De Notenkrakers, de scheiding van geesten was daarvoor te groot. De Tweede symfonie van Peter Schat heeft Haitink in 1983 dan toch nog met liefde uitgevoerd.
Haitink dirigeert Tweede symfonie van Peter Schat
Het Britse muziekleven bood een alternatief. Haitink nam achtereenvolgens de leiding op zich van het London Philharmonic Orchestra (1967), het operafestival van Glyndebourne (1978) en het Royal Opera House Covent Garden (1988). In 1972 verscheen de succesvolle Mahler cyclus met het Concertgebouw. Geen wonder dat ook de cyclus met de 'Russische Mahler' Sjostakovitsj een mijlpaal in Haitinks discografie werd.
Haitink dirigeert Sjostakovitsj 8
Vele andere cycli kunnen genoemd worden, zoals uiteraard met Bruckner of Vaughan Williams. Laatstgenoemde wist Haitink te peilen ver voorbij de clichés van provincialisme en nostalgie.
Haitink dirigeert Sinfonia Antartica van Vaughan Williams
De opname van Mahlers Zesde Symfonie met het Chicago Symphony Orchestra (2008) laat mooi horen hoe Haitink zich heeft ontwikkeld, van felle strijdlust tot ingekeerde tragiek. Zijn live opgenomen Beethoven cyclus met de London Symphony Orchestra (2005-2006) liet overigens horen dat ook de oudere Haitink nog steeds jong van hart was.
Haitink dirigeert Mahler 6 met het Chicago Symphony Orchestra
In 2010 sprak Haitink zich openlijk uit tegen het plan van de regering om de muziekgezelschappen bij de radio op te heffen. Deze actie was reden voor het orkest en de oud-dirigent om de banden weer aan te halen. Met een aantal gedenkwaardige Mahler-, Brahms- en Bruckner-uitvoeringen als resultaat.
Haitinks afscheid met Bruckner 7
Op 90-jarige leeftijd - na talloze dirigentschappen wereldwijd - nam hij afscheid van het Nederlandse publiek met opnieuw dat allereerste orkest van zijn debuut. Dat was tijdens de ZaterdagMatinee in het Concertgebouw, de locatie waaraan hij vanaf 1961 lange tijd verbonden was.
(HJ)
