In 2022 bestaat de cd of compact disc 40 jaar. Het optische schijfje van hoge (digitale) kwaliteit, nam vanaf de jaren 80 een grote vlucht als vervanger van de breekbare langspeelplaat (lp). Met een superieure geluidskwaliteit en speelduur van 74 minuten (boven de twee keer 20 minuten van een lp) bood dit ook voor artiesten nieuwe mogelijkheden in het opnemen van albums. Muziekweb – met een collectie van honderdduizenden cd’s - werpt in twee delen een blik op de cd-revolutie, in de pop en klassieke muziek.
De techniek om een kunststof schijf af te lezen met een laser wordt al in de jaren 70 ontwikkeld door de Eindhovense elektronicagigant Philips. Discs ten grote van ongeveer een lp bevatten speelfilms en worden in de markt gezet als beeldplaat. Het blijkt een flop die het moet afleggen tegen de VHS-videoband. In samenwerking met het Japanse Sony wordt vervolgens de kleinere en uitsluitend muziek bevattende compact disc ontwikkeld. Eerste proefcd’s bevatten albums van ondermeer ABBA, Eric Clapton en BZN. De eer van de eerste commerciële cd gaat naar Billy Joel met zijn album 52nd Street.
Billy Joel - Honesty
De cd en cd-speler worden in 1982 eerst uitgezet in de Japanse markt. Op 1 maart 1983 vindt in Nederland op de elektronicabeurs Firato in de RAI de introductie plaats. Niet alleen de geluidskwaliteit, maar ook het gebruiksgemak boven de lp – Je kunt de cd bijvoorbeeld in de auto afspelen – wordt geprezen door presentator Ron Brandsteder. De eerste commerciële Nederlandse cd-release is het album 4us van de op dat moment mateloos populaire band Doe Maar.
Doe Maar - Pa
De dure cd’s en cd-spelers worden niet meteen met open armen ontvangen door de consument. Een belangrijke ambassadeur van het product is Dire Straits gitarist en zanger Mark Knopfler. Hij ziet al vroeg de mogelijkheid om albums geheel digitaal te fabriceren, van het opnemen tot het mixen, masteren en fabriceren. De eerste zogenaamde DDD-cd die volgens dit proces wordt gemaakt is dan ook Brothers In Arms (1985) van Dire Straits.
Dire Straits – Money For Nothing
Met name In de progrock ziet men vooral voordeel in het niet langer gebonden zijn aan de twee keer 20 minuten speellengte van een lp. Beroemde prog-epossen uit de jaren 70 als Close To The Edge van Yes en Echoes van Pink Floyd hebben niet voor niets de lengte van een lp-kant. De internationale supergroep Transatlantic trekt nu de gehele lengte van een cd uit voor hun magnum opus The Whirlwind (2009).
Transatlantic - Pieces Of Heaven
Wanneer in 2012 de cd 30 jaar bestaat, uit uitgerekend Henny Vrienten van Doe Maar zijn kritiek in een aflevering van het programma Andere Tijden. Met argumenten die wel meer gehoord worden: het geluid is te steriel en uiterlijk steken de plastic doosjes af bij de monumentale kartonnen lp-hoes. Maar de cd krijgt in de nieuwe eeuw vooral te lijden onder de toenemende streaming- en downloaddiensten. Romantici die nog iets in handen willen hebben kiezen ondertussen voor de oude lp. Tegelijk groeit er ook weer toenemend lof voor de cd, door met name de generatie die ermee opgroeide in de jaren 90 en zich herinnert hoe hard en kraakhelder indertijd Nirvana of Radiohead uit de stereo kwam knallen. Daar kan geen MP3 tegenop.
Radiohead – Paranoid Android
(MR)
