Lang was Zeeland een provincie van geïsoleerde en moeilijk bereikbare eilanden en schiereilanden. Geen wonder dat er naast een keur aan dialecten ook een eigen cultuur ontstond die voor een buitenstaander vooral geassocieerd werd met klederdrachten, visserij en gereformeerdheid. Maar anno de 21e eeuw is Zeeland een toegankelijke en moderne provincie waar veel bekende popartiesten geboren werden en soms ook nimmer vandaan gingen.
Cultuur en muziek wordt al bij jongeren gestimuleerd door met name het platform voor talentontwikkeling Popaanzee (een onderdeel van de ZB Bibliotheek van Zeeland) dat onder andere masterclasses, jamsessies, bandcompetities en andere educatieve initiatieven organiseert voor jonge Zeeuwse muzikanten. Daarnaast breekt het een lans voor Zeeuwse popmuziek in Nederland en onderhoudt het samenwerkingsverbanden met andere Nederlandse poporganisaties. Wie als muzikant of kunstenaar wil doorleren zal echter de Zeelandbrug moeten nemen richting Breda, Tilburg, Rotterdam of verder.
Met zijn weidse landschappen, stranden, natuurgebieden en historische steden is Zeeland een geliefd toeristenoord. Bekende toeristen als Saskia en Serge en Alex Roeka zongen lofliederen op Zeeland, terwijl jazzpianist en -componist Leo Cuyper de ruwe schoonheid van de Zeeuwse natuur ving in zijn Zeeland Suite. Maar ook bekende Zeeuwen als Danny Vera, Racoon en natuurlijk BLØF bezongen hun heimat met liefde, zoals je kunt horen in deze Playlist+.
Aan de Kust – BLØF
De groep BLØF begint in Vlissingen als coverband. Ze debuteren in 1995 met eigen nummers op het album Naakt onder de hemel. Bassist Peter Slager is verantwoordelijk voor de teksten, die worden gezongen door Paskal Jakobsen. BLØF is misschien wel de eerste Zeeuwse popband die met veel gevoel voor romantiek, de schoonheid van Zeeland en het (moderne) Zeeuwse leven bezingt. Heel Nederland valt ervoor en krijgt spontaan trek in mosselen. De groep staat daarnaast aan de voet van het grootste Zeeuwse popfestival Festival aan Zee en treedt hier nog jaarlijks op.
My Town – Racoon
De band Racoon wordt in 1997 opgericht door zanger Bart van der Weide en gitarist Dennis Huige. Het duo uit Goes speelde daarvoor in een hardrockband, maar kiest met Racoon voor melodieuze Engelstalige popmuziek die al snel aanslaat in heel Nederland. Of de single My Town uit 2008 werkelijk een ode is aan Goes blijft onduidelijk. In zijn tekst beschrijft Van der Weide een plek waar weinig te doen is, maar hij verkiest dit boven de onrustige grote stad: ‘This is my town’. Een ode aan het provinciale leven is het zeker.
A58 - Danny Vera
Hij is flamboyant en rock ‘n-roll, maar ook een gevoelsmens met een hartstochtelijke snik in zijn zangstem. Iedereen, ook Zeeland houdt van Middelburger Danny Vera, de artiest die altijd zichzelf blijft en met Roller Coaster zomaar de Top 2000 crashte. Die liefde is wederzijds want na zijn vele succesvolle optredens door heel het land neemt Vera altijd de weg terug naar Middelburg via de A58, de snelweg die van Eindhoven, via Tilburg, Breda en Roosendaal naar Middelburg en Vlissingen leidt.
Klokke – Surrender
De herkomst van het bekende lied De klok van Arnemuiden, over het harde vissersbestaan in dit Zeeuwse stadje, is obscuur. Het duikt voor het eerst op in Groningen bij artiest Hendericus Mengers en is mogelijk meegenomen door Groningse seizoenarbeiders in Zeeland. In 1948 koopt muziekuitgeverij Buschman de rechten en laat deze het bewerken door tekstschrijver Dico van der Meer. Deze versie kennen wij van onder andere De Havenzangers (uit Arnhem). De dialectrockband Surrender uit Borsele haalt het terug naar Zeeland met een flink opgeruigde versie van deze oer-smartlap. Het weerklinkt ongetwijfeld jaarlijks op het met drank, feest en dialectrock ‘n-roll overgoten festival Hrieps dat Surrender organiseert in Grijpskerke.
Oemoemenoemoe - Nuff Said
Surrender-drummer Willy Berrevoets begint in de jaren 90 in het Middelburgs-Amsterdamse cross-over rocktrio Nuff Said. De groep doet het al goed op eigen kracht en speelt onder andere op Lowlands. Daarnaast spelen de leden een rol als de Zeeuwse dialectrockband Paelingvet in de film Wilde Mossels (2000) van de Zeeuwse regisseur en muzikant Erik de Bruyn. Een film over een groep ontspoorde Zeeuwse rockers die niet lijken te kunnen kiezen tussen zich klem zuipen of de Zeelandbrug te nemen en de wereld in te trekken. Citaat: ‘Bier blijft bier, da’s het goeie eraan.’ ‘Oemoemenoemoe’ betekent zoiets als ‘waar moeten we nu naartoe’.
Zeeuwse Tango - Bennie Hek & de Houdoe's
‘De 'Zeeuwse taele' is niet in één taal te vangen. Er zijn veel verschillende Zeeuwse dialecten, nog altijd te onderscheiden op basis van de eilanden’, aldus de website van Erfgoed Zeeland. Om deze dialecten levend te houden organiseren zij onder andere de muziekcompetitie Zing Zeeuws. Deze wordt in 2008 gewonnen door de flamboyante band Bennie Hek & de Houdoe's. De in Tilburg opgerichte groep mengt de Zeeuws-Vlaamse achtergrond van zanger Edy van Driel (Bennie Hek) met Brabantse carnavalskolder tot zogenaamde ZeeBra rock. Ze breken tot 2014 menig zaal af met hun feestelijke shows.
O.L.V. van de Polder - Broeder Dieleman
Ook Tonnie Dieleman is afkomstig uit Zeeuws-Vlaanderen maar heeft, geheel anders dan Bennie Hek, een meer poëtische kijk op zijn Zeeuwse afkomst. Zijn naar Amerikaanse folk lonkende liedjes zijn doortrokken van de strijd met zijn gereformeerde achtergrond, donkere Zeeuwse luchten en landschappen en Zeeuwse historische figuren, zoals de 19e-eeuwse Zeeuwse landloper en volkskunstenaar Jan de Prentenknipper. Ook buiten Zeeland weet hij als Broeder Dieleman hier mensen diep mee te raken.
Nollestrand - De Toegift
De Engelstalige indie-band Little Symphonies uit Vlissingen volgt in 2022 een masterclass bij Popaanzee. Zij worden gekoppeld aan Broeder Dieleman die hen adviseert om in het Nederlands te gaan zingen. Zo ontstaat de nieuwe naam De Toegift en vormen de poëtische en persoonlijke teksten van zanger Maxim Ventulé de basis voor een veel intiemer geluid, met viool, saxofoon en dwarsfluit.
Hoe zou het met jou gaan - Yentl & De Boer
Actrice, zangeres en cabaretière Yentl Schieman groeit op in Kruiningen en trekt op haar 18e naar Amsterdam om te studeren aan de Academie voor Theater en Dans. Wanneer in 2023 de 70-jarige herdenking van de Watersnoodramp plaatsvindt in Ouwerkerk, zingt Schieman hier samen met haar partner Christine de Boer het lied Hoe zou het met jou gaan. Voor de tekst interviewden zij de grootouders van Schieman in Kruiningen: ‘M'n opa en m'n opa waren net verliefd geworden en ze waren samen naar een muziekoptreden gegaan. Het stormde al heel hard, maar dat gebeurde wel vaker. Ze zijn apart naar hun huis gegaan. 's Nachts zijn de dijken doorgebroken en wisten ze niet van elkaar of ze nog leefden’, vertelt zij aan Omroep Zeeland.
Celestial Empire - Dragonfly
Wanneer in de jaren 60 de beatmuziek losbreekt, is Zeeland er snel bij. De belangrijkste exponent is de band Dragonfly die in 1967 ontstaat in Middelburg. Gestimuleerd door de Zeeuwse experimentele dichter Hans Verhagen, omarmt Dragonfly de psychedelische rock. De Vlissingse kunstenaar Bert Quite beschildert de gezichten van de bandleden, wat samen met hun kleurige outfits helemaal aansluit bij het hippietijdperk. De veelbelovende groep brengt helaas maar twee, inmiddels legendarische singles uit en valt uiteen voordat het tot een album komt. De Molukse gitarist Rudy de Queljoe speelt daarna in onder andere Brainbox, Vitesse en Massada.
Waar ga je heen - Emma Heesters
De ster van zangeres en social media- en televisiepersoonlijkheid Emma Heesters is rijzende en rijzende. Niet alleen in Nederland, maar ook in Indonesië en India. De in ’s-Gravenpolder geboren Heesters deed al op jonge leeftijd mee aan Kinderen voor Kinderen, maar werkte zichzelf vooral in de schijnwerpers met haar YouTube kanaal, waarop zij onder andere Indonesische en Indiase liederen zingt, zowel vertaald als in de oorspronkelijke talen. Haar eerste single Pa Olvidarte, met Rolf Sanchez, eindigt meteen hoog in de Nederlandse hitlijsten. Waar ga je heen is haar eerste solo-single uit 2020.
We Got The Moves - Beau Young Prince, Jailo
Ergens op een zolderetage in Middelburg worden wereldhits gecreëerd door Jaimy Lageweg alias producer, dj en songwriter Jailo. Lageweg is van Molukse afkomst, zijn grootouders kwamen in 1951 uit de Molukken en werden ondergebracht in Ambonezenkamp Koudekerke. In zijn studio schreef en produceerde hij de track Let Go voor de soundtrack van de Hollywoodfilm Spider-Man: Into the Spider-Verse (2018), een samenwerking met de Amerikaanse rapper Beau Young Prince. Het werd prompt voor een Grammy Award genomineerd. Jailo en Beau Young Prince werkten als een winning team opnieuw samen met de track We Got The Moves voor de soundtrack van Coming 2 America (2021).
Beach Bums - Rik Mol
Trompettist Rik Mol wordt in 1985 geboren te Goes en trekt naar Den Haag om daar aan de klassieke afdeling van het conservatorium te studeren. Dankzij privélessen van Wynton Marsalis ontstaat zijn liefde voor jazz en voegt Mol zich in de avonduren steeds meer bij de jazzbands van onder andere Piet Noordijk en Ben van Dungen. Tegenwoordig speelt Mol in het Metropole Orkest en is hij een veelgevraagde sessiemuzikant in de pop en -jazzwereld. Op zijn tweede album Funk On Me (2010) omarmt Mol de funk met onder andere het opgetogen Beach Bums, dat zowel kan verwijzen naar zijn Zeeuwse als zijn Haagse achtergrond.
The Chosen - Paul van der Feen
Matthijs (drums), Paul (saxofoon) Clemens (bas) en Mark (piano) van der Feen groeien op in een muzikaal gezin in Middelburg. Als zij in 1992 gaan optreden als de jazzband de Feenbrothers zijn Clemens en Paul nog minderjarig. De broers vormen een novelty-act maar staan tegelijk instrumentaal hun mannetje en spelen een jaar later al op het North Sea Jazz Festival. Inmiddels groeiden zij individueel uit tot bekende Nederlandse jazzmuzikanten en spelen zij soms ook nog samen. Zoals Clemens op het album Odyssee (2013) van Paul van der Feen.
Met dank aan Leontien Poppe (Popaanzee) en Jenny van Kampen (ZB Bibliotheek van Zeeland)
Samenstelling en tekst – Mark Ritsema
Vormgeving – Judith de Rond
Illustratie – collage van diverse hoezen uit collectie muziekweb.nl
