Aan het einde van zijn leven kreeg Johann Sebastian Bach een steeds sterkere belangstelling voor een grondige exploratie van de muzikale vormen en technieken die hij zijn leven lang met zoveel gemak had gehanteerd. Een van de meest fameuze uitingen van die belangstelling is Die Kunst der Fuge, een reeks fuga’s en canons, alle gebaseerd op een enkel thema. Een eerste versie rondde Bach waarschijnlijk
… in 1742 af; de uitgebreidere versie waaraan Bach waarschijnlijk nog tot kort voor zijn dood heeft gewerkt, kwam nooit af. Het werk eindigt midden in een zeer complexe fuga, waarin Bach ook het zogeheten BACH-motief (de noten bes-a-c-b in Duitse notennamen) had willen verwerken. Het stuk is zonder twijfel voor een toetsinstrument geschreven. De partituur-weergave van de eerste druk heeft er sinds de 20e eeuw toe geleid dat velen dachten dat het een ensemble-werk was. Maar daarbij zag men over het hoofd, dat Bach zich met deze presentatie aansloot bij een lange traditie, waar contrapuntische klavierwerken in partituur werden genoteerd. (JvG/TC)plus
