Terug naar boven

Van Eigen Bodem: Volendam

In deze aflevering van Van Eigen Bodem nemen we u mee naar Volendam: dorp van zangers, voetballers en paling. Drie elementen die studio-eigenaar Arnold Mühren verenigt. De bassist van The Cats, de eerste groep aan wie de term ‘palingsound’ werd gekoppeld. Waarom zijn Volendammers zo succesvol in de muziek en wat is die palingsound precies? U komt erachter in deze aflevering van Van Eigen Bodem.

The Cats - Sure he's a cat

De jaren zestig zijn roerige jaren. Ook in een hechte traditionele gemeenschap als Volendam verandert er van alles. Volendamse jongeren willen, net als overal in Nederland, ook in bandjes spelen. Ze willen de wereld veroveren met iets anders dan de paling waar hun dorp groot mee is geworden. In 1964 begint een groepje jonge twintigers met de band The Cats. De leden hebben al wat ervaring opgedaan in eerdere bandjes en algauw zijn The Cats klaar om hun eerste single op te nemen. Het succes blijft uit. Ze nemen er nog een aantal op, maar het blijft sappelen. Ze zijn wel een beetje bekend, maar echt grote hits scoren ze niet in die beginjaren. In 1968 wordt zanger Cees Veerman vervangen door Piet Veerman (geen familie). Piet Veerman wordt het gezicht van de groep tijdens hun succesvolle periode. Een nummer als Sure He’s A Cat (gezongen door Cees) behoort bij het oude repertoire en daar willen ze van af. Het nieuwe repertoire is veel gladder, met veel strijkers en samenzang. Dát repertoire, met zanger Piet Veerman dus, is namelijk veel succesvoller dan die oude nummers.

The Cats - One way wind

De nieuwe sound bezorgt The Cats een periode van grote beroemdheid. Ze brengen overal ter wereld hun platen uit en zijn niet alleen de trots van Volendam, maar van heel Nederland. In die periode, eind jaren zestig, gaat de groep ter promotie naar Radio Veronica. Ze hebben een pondje paling bij zich, als geste naar het radiopersoneel. De dienstdoende diskjockey Willem van Kooten roept, na de single te hebben gedraaid, dat die aardige jongens van The Cats in de studio zijn en dat ze paling bij zich hebben. Nou, en die plaat, tja, die heeft ook echt een palingsound.

The Cats zijn in de eerste helft van de jaren zeventig wereldberoemd. In 1974 gaat de groep uit elkaar. Hun opvolgers staan vrijwel meteen klaar. Die band heeft geen naam en noemt zich daarom BZN. Maar, horen we u denken: opvolgers? BZN heeft een heel andere sound dan The Cats. Is dat dan wel palingsound? Het antwoord wordt gegeven door Piet Veerman. “De palingsound bestaat helemaal niet. Dat is een verzinsel van de media, een aardigheidje. Gewoon omdat wij uit Volendam komen. Het is voor veel mensen hier zelfs iets denigrerends.” Duidelijke taal van niet de eerste de beste.

De afkeur van de term palingsound ten spijt, Veerman en zijn mannen hebben natuurlijk wél willens en wetens hun sound aangepast, zodat het beter zou verkopen. Het beatachtige Sure He’s A Cat is echt wat anders dan de ‘mooie mengeling van melancholie, sentiment en romantiek’ (zoals Veerman de sound van The Cats omschrijft), waar de groep beroemd mee is geworden. Het aanpassen van de sound aan de commercie leverde The Cats het predicaat palingsound op. Die term werd vervolgens op elke succesvolle Volendamse groep geplakt. Palingsound zegt dus eigenlijk niet iets over het geluid zelf, maar meer iets over de commerciële waarde daarvan. Zodoende klinkt de palingsound in elk decennium weer anders.

BZN - Mon amour

Het bewijs voor deze stelling wordt geleverd door BZN. Het groepje begint in dezelfde periode als The Cats, maar kiest z’n eigen weg. De band heeft veel bezettingswisselingen en evenzoveel koerswijzigingen. Dat gaat van beatliedjes tot hardrock; de zoektocht naar commercieel succes is lang en moeizaam. In 1976 komen ze op het lumineuze idee om de hardrock overboord te zetten en een zangeres aan te trekken. Eindelijk heeft BZN dan het succes waar ze zo lang naar zochten: met Mon Amour scoort BZN met zangeres Anny Schilder een nummer 1-hit.

Jan Smit - Als de morgen is gekomen

En zo is het met Volendammers altijd gegaan. Jan Smit werd geïntroduceerd door BZN en kan zich in wezen hun opvolger noemen. De 3JS en Nick & Simon hebben hun succes vervolgens weer aan Jan Smit te danken. En zo zal het doorgaan. Het is natuurlijk de kracht van een hechte gemeenschap als Volendam: iedereen kent elkaar en helpt elkaar waar het kan. Arnold Mühren (bassist van The Cats en tegenwoordig studio-eigenaar) zegt dat Volendammers competitief zijn en eerzuchtig. Ze trekken zich aan elkaar op.

3JS - Zwerversleven

Daar komt nog eens bij dat Volendammers natuurlijk ook gewoon handelaren zijn. In paling, maar ook in andere zaken, zoals muziek. The Cats bewezen dat je daar veel geld mee kunt verdienen en samen met BZN zetten ze Volendam muzikaal gezien op de kaart. De nieuwe generatie profiteert daar natuurlijk van: “Afkomstig uit Volendam, dan zal het wel goed zijn”. Eigenlijk vat meestergitarist Jan Akkerman de hele commerciële muziekcultuur van zijn woonplaats prachtig samen: “Ja, ach, Volendam. Er lopen hier best muzikale mensen rond hoor. Maar 99% is gekker op geld dan op muziek.”
(HF)