Terug naar boven

Muzikale wereldreis (34): Balkanfanfare

In deze aflevering van de Muzikale wereldreis lopen we achter de fanfare aan. Nederland is lang niet het enige land dat een traditie van blaaskapellen kent. Je komt ze in heel Europa tegen en vooral de fanfares van de Balkan vallen op door hun virtuositeit en woeste speelplezier. Hoewel deze traditie al oud is, wordt ze pas de laatste jaren ook gehoord buiten de Balkan.

Een van de artiesten die recent veel succes boekte met dit geluid is Goran Bregović. Hij was degene die deze muziek naar een westers publiek bracht. Bregović was in de jaren 70 zanger van de band Bijelo Dugme, de meest populaire rockgroep van het toenmalige Joegoslavië. Als soloartiest laat hij zich meer inspireren door de lokale muziek, zo ook door de fanfares die vaste prik zijn op elke bruiloft in Servië. Bregović verzorgde de muziek bij Underground, een film van Emir Kusturica die in 1996 hoge ogen gooide op het filmfestival van Cannes.

Goran Bregović – Kalasjnikov

De blaaspartijen in dit nummer werden niet ingespeeld door Bregović zelf maar door het orkest van Boban Marković. Marković wordt beschouwd als de beste trompettist van zijn land. Hij kan het weten, want hij won al meerdere keren de Gouden Trompet op het trompetfestival van Guča. Guča is een dorp in het midden van Servië dat één weekend per jaar wordt opgeschrikt door het geluid van duizenden trompetten. Bijna een miljoen bezoekers toveren het anders zo slaperige dorpje om tot een wild feest (zoals ook te zien is op deze documentaire).

Boban Marković – Dzumbus kolo

Het orkest van Marković speelt hier een kolo. Een kolo is een dans die voorkomt op de gehele Balkan. De dansers staan in een kring, hun armen om elkaar heen geslagen en de gezichten naar elkaar toe. Hun ruggen weren het kwaad af en de deelnemers aan de dans geloven dat de kolo ze geluk, vruchtbaarheid en een goede oogst brengt.

Een andere stijl is de čoček. In de čoček hoor je goed dat de blaaskapellen een militaire achtergrond hebben. De koperen blaasinstrumenten werden meegenomen door de Turken die eeuwenlang in de Balkan de baas waren. Het typische geluid van deze oude Turkse blaaskapellen kan je horen op deze cd. De čoček is opzwepend. Niet meer bedoeld om ten strijde te trekken, alleen tegenwoordig hoogstens richting dansvloer.

Slobodan Salijević – Šukrijin čoček

De traditie van blaaskapellen is vanouds het sterkst in Servië en Macedonië, maar ook in Albanië, Griekenland, Turkije, Bulgarije en Roemenië komen ze voor. Vooral de Roma-zigeuners hebben zich deze muziek toegeëigend en er hun eigen virtuoze zwier aan gegeven. Een van de bekendste orkesten is Fanfare Ciocarlia uit Roemenië. Ook al staan ze inmiddels in luxe volle zalen, het orkest gaat in de toegift nog altijd letterlijk met de pet rond. Precies zoals ze dat deden op de Roemeense bruiloften waar ze vroeger speelden. Ciocarlia speelt alles: van rock tot gypsy jazz, zoals blijkt uit de twee onderstaande fragmenten.

Fanfare Ciocarlia – Born to be wild
Fanfare Ciocarlia & Adrian Raso – C’est la vie

De combinatie van Balkanblazers met dance en pop wordt ‘Balkanbeats’ genoemd. De bekendste vertegenwoordiger van deze stijl is Shantel. Vooral rond 2010 was deze Duitse producer (met Roemeense oma) bijna op elk festival te horen met zijn feestelijke muziek.

Shantel – Disko partizani

Ook aan Nederlandse groepen is het geluid van de Balkanfanfares niet voorbijgegaan. Luister maar eens naar dit fraaie fragment van De Kift.

De Kift – Wee mij

(PdK)