Met de machtsovername van de Nazi’s in 1933 was het voor de meeste Duitse componisten duidelijk wat er zou gaan gebeuren. Men kon zich plooien, uit politieke overtuiging of uit opportunisme, of men kon het land beter verlaten, hetgeen velen dan ook deden. Karl Amadeus Hartmann (1905-1963) was een van de weinigen die geen van beide alternatieven accepteerde. Hij bleef in Duitsland wonen, maar kon
… met zijn antinazistische boodschap niet meer rekenen op uitvoeringen van zijn werk. Tijdens de oorlog schreef hij nauwelijks muziek en de muziek die hij schreef is een soort tragisch protest tegen de onverbiddelijke stroom der gebeurtenissen. Tragisch is deze muziek vooral omdat zij zich niets kon tegenhouden en omdat de componist dat ook maar al te goed besefte. Dat maakt een werk als de Sinfonia tragica, geschreven in de jaren 1940-1943 zo indrukwekkend. Het is een explosief en uiterst emotioneel stuk, waarvan de betekenis destijds tot niemand kon doordringen, omdat het stuk eenvoudigweg niet kon worden uitgevoerd. Toen de oorlog eenmaal voorbij was, bleek het nog steeds moeilijk deze symfonie uitgevoerd te krijgen. In de eerste jaren van de wederopbouw had men niet de behoefte de in voorgaande jaren beleefde gruwelijkheden nog eens in de concertzaal voorbij te laten komen. Het resultaat was dat Hartmann het stuk omwerkte en delen ervan in andere composities hergebruikte. Dankzij deze opname kunnen we eindelijk kennis nemen van deze aangrijpende getuigenis van een machteloze, maar desalniettemin gewetensvolle tijdgenoot. (JvG)meer
