Van de twee strijkkwartetten die Bedrich Smetana (1824-1884) schreef, wordt doorgaans alleen het eerste gespeeld. Dit in 1876 voltooide werk draagt de opmerkelijke titel 'Uit mijn leven' en biedt een dito inhoud. Het sterk programmatische stuk vertelt in vier delen de geschiedenis van Smetana's leven, te beginnen bij de uitdrukking van onbestemd verlangen in het eerste deel en de door een altvioolsolo
… verbeelde aansporing deel te nemen aan de 'strijd om het bestaan'. In het tweede deel wordt de show gestolen door een polka die de vreugde van zijn jonge jaren als componist representeert, toen de componist, zoals hij zelf toelichtte, 'de wereld overspoelde met dansstukken en algemeen bekend was als enthousiast danser'. In het langzame deel staat de liefde voor zijn echtgenote centraal, waarna in de finale het noodlot toeslaat. Na een tamelijk vrolijke opening wordt het muzikale betoog opeens onderbroken door een hoge e in de eerste viool, die de tinnitus schildert die Smetana's beginnende doofheid markeerde. De kracht van dit kwartet ligt in de overtuigende wijze waarop Smetana persoonlijke associaties algemene herkenbaarheid weet te geven: dit is misschien een portret van zijn leven, maar het is tegelijk een muzikale 'Bildungsroman' waarin iedereen zich kan herkennen. In 1882 begon Smetana aan zijn Strijkkwartet nr.2, dat hij voorjaar 1883 voltooide. Hij zag dit stuk als een vervolg op zijn eerste kwartet. Hoewel onder anderen niemand minder dan Schönberg zich zeer enthousiast over dit stuk uitliet, vooral om de vooruitstrevende finale, wordt het zelden gehoord. Zachtjes gezegd is de status ervan enigszins omstreden. In zijn jonge jaren was Smetana niet alleen een enthousiast danser geweest, maar had hij ook andere liefhebberijen ontwikkeld - en wel van het soort waarmee hij syfilis had opgelopen. Het laatste stadium van deze ziekte, met de bijbehorende geestelijke acheruitgang, heeft volgens velen Smetana duchtig parten gespeeld bij het werken aan zijn tweede kwartet, het laatste muziekstuk dat hij voltooide. Er is nauwelijks thematische samenhang en de tonale structuur is zo merkwaardig dat het stuk volgens velen niet als een 'volwaardige' compositie van Smetana gezien kan worden. In zekere zin is het werk wellicht iets autobiografischer dan Smetana voor ogen moet hebben gestaan. De luisteraar oordele zelf naar aanleiding van deze uitvoering van het Skampa Quartet. (JvG)meer
