Outsiderkunst is kunst die buiten de gangbare professionele kaders valt. De 'outsiders' hebben niet altijd het vakmanschap van de ‘echte’ beroepskunstenaars. De ‘outsiders’ weten hun tekortkomingen echter soms schitterend te compenseren.
In de jaren '20 ontdekte de psychiatrie de outsiderskunst. De Duitse psychiater Hans Prinzhorn publiceerde toen een overzicht van zo'n 5000 werken van psychiatrische patiënten. Een ander goed voorbeeld zijn de extatische bloemstillevens van Séraphine de Senlis (1864-1942), wiens levensverhaal verfilmd werd.
Er bestaat ook zoiets als outsidermuziek, maar die is moeilijker af te bakenen. Muziek is een gedisciplineerde bezigheid die zich niet laat vingerverven, een beetje training is op zijn minst vereist. Toch is er wel een interessante groep van componisten en musici te bedenken die buiten de gangbare professionele kaders valt.
De graficus Jurriaan Andriessen (niet te verwarren met de gelijknamige componist) werkte van 1977 tot 1983 aan een portret van zijn levensgezellin Hedwig. Het resultaat was een partituur van 70 bij 55 cm. In deze partituur zijn de noten zodanig gegroepeerd, dat ze het gezicht van een vrouw vormen.
Charles Ives is ongetwijfeld de peetvader van de outsidermuziek. De invloed van deze verzekeringsagent en vrijetijdscomponist is zo groot, dat hij zelfs tot de grote klassieke componisten moet worden gerekend. Hierdoor zouden we bijna vergeten hoe excentriek zijn muziek eigenlijk is.
De Amerikaan Harry Partch experimenteerde met zeer alternatieve klanken. Voor die ongewone klanken knutselde hij zijn eigen muziekinstrumenten. De instrumenten dragen exotisch klinkende namen als chromelodeons, eucal blossom, mazda marimba en zymo-xyl. Het laatst genoemde instrument is een constructie van een xylofoon met wijnflessen, wieldoppen en een aluminium ketchupfles.
Florence Foster Jenkins was een rijke Amerikaanse dame die serieus dacht dat ze talent had als operazangeres. Niets was minder waar, ze ging namelijk de geschiedenis in als de slechtste zangeres ooit. Juist daardoor werd ze een ware cultheldin. Over dit merkwaardige geval is een speelfilm in de maak, met een hoofdrol voor Meryl Steep. De film draait vanaf 22 september 2016 in de Nederlandse bioscopen.
Coen Vermeeren hoort eigenlijk niet thuis in deze reeks, daarvoor is zijn muziek te degelijk. Zijn religieuze koorwerken doen denken aan de spirituele muziek van Arvo Pärt en Daan Manneke (Vermeerens leermeester). Toch is Coen Vermeeren het vermelden waard, omdat hij als medewerker van de TU Delft een lans brak voor de studie naar ufo’s en aanverwante (complot-)theorieën. Waarmee hij dus toch een echte buitenstaander is. Coen Vermeeren is overigens niet de eerste componerende techneut uit Delft. Henk Badings ging hem hier in voor.
