Lente is ook het seizoen van Pasen en andere lentefeesten die een plek kunnen geven aan gevoelens van hoop, opluchting maar ook verontrusting. De hoop op nieuw leven na de dood. Ongerustheid over de wilde energie die kan vrijkomen. De opluchting die je ervaart als na een lange winter je de warmte van de zon weer op je gezicht voelt stralen. Het heeft componisten geïnspireerd tot het schrijven van prachtige muziek.
Veel plezier met deze ode aan de lente in operamuziek.
E Lucevan Le Stelle uit Tosca (Puccini) - José Cura (tenor)
Vaak weten we niet wanneer een opera zich precies afspeelt, maar van Tosca weten we dat wel: in de middag, avond en vroege ochtend van 17 en 18 juni. Nog net in de lente dus. Wat een geweldig excuus om te beginnen met een van de mooiste tenor aria's ooit geschreven. Je voelt bijna de zachte lentewind in het gezicht van de ter dood veroordeelde, als hij de herinnering koestert van een nacht met zijn geliefde. Wanhopig constateert hij dat hij wil blijven leven.
Mir Ist Die Ehre Wiederfahren uit Der Rosenkavalier (Richard Strauss) - Hei-Kyung Hong (sopraan) en Jennifer Larmore (mezzosopraan)
Een onuitstaanbare baron heeft besloten om te trouwen met een veel jongere vrouw vanwege haar geld. Hij kiest een jonge edelman uit om in zijn naam een zilveren roos te overhandigen aan zijn kersverse verloofde. Dat is traditie. Maar bij die overdracht gaat het mis. De jonge edelman en de jeugdige verloofde worden hopeloos verliefd op elkaar. En zo hoort het ook te zijn. Een prachtig liefdesduet voor mezzosopraan (in travestie) en sopraan.
Non So Più Cosa Son uit Le Nozze Di Figaro (Mozart) - Cecilia Bartoli (mezzosopraan)
De inspiratie voor de hierboven genoemde Rosenkavalier was een opera van Mozart, De Bruiloft van Figaro. In deze opera komt het personage voor van Cherubino, wederom een rol voor een mezzosopraan in mannenkleren. Cherubino is een puberende page die worstelt met zijn ontluikende seksualiteit. Hij wordt verliefd op iedere vrouw, barst van de energie en weet niet wat hij ermee moet doen. ‘Ik weet niet meer wat ik ben en wat ik doe’, legt hij uit in deze aria. De vrouwen vinden hem schattig. De graaf, zelf een vrouwenjager, is wat minder blij met hem.
Paashymne uit Cavalleria Rusticana (Mascagni) - London Opera Chorus, National Philharmonic Orchestra o.l.v. Gianandrea Gavazzeni
In een Siciliaans dorp tijdens Pasen klinkt in de kerk het Regina Caeli. Buiten zingen de boeren een paashymne: ‘Laten wij hymnen zingen, de Heer is niet dood’. Buiten staat ook Santuzza. Ze zingt wanhopig met hen mee. Santuzza is door haar geliefde gedumpt. Ze is verleid, onteert en misschien (ook al wordt dat in de opera nergens gezegd) zwanger. Genoeg redenen voor een dorpsgemeenschap om haar buiten te sluiten.
Siegmunds Lentelied uit Die Walküre (Wagner) - Jonas Kaufmann (tenor)
Het Paasfeest inspireerde Richard Wagner tot het schrijven van een van zijn mooiste orkestwerken, Karfreitagszauber, uit de opera Parsifal. Het stuk is alleen wat lang voor deze playlist en daarom laten we in plaats daarvan een bekende aria van Wagner horen. Eentje die duidelijk maakt dat het ongebreidelde lentegevoel ook gevaarlijke vormen kan aannemen. Het gaat om Siegmunds hartstochtelijke liefdesverklaring aan… zijn getrouwde zus. Als dit geen verboden liefde is…
Balletmuziek Walpurgisnacht uit Faust (Gounod) - Academy of St. Martin-in-the-Fields o.l.v. Neville Marriner
Dat de lente ook duistere krachten kan loslaten wordt erkend in het Feest van Walpurgisnacht dat zijn wortels waarschijnlijk in voorchristelijke tijden heeft. Tijdens Walpurgisnacht (de nacht van 30 april naar 1 mei) hebben boze geesten vrij spel. In de opera Faust neemt de duivelse Mephisto op die nacht Faust mee naar een ontmoetingsplek voor heksen. Hier wordt Faust omringd door de mooiste vrouwen en courtisanes uit de geschiedenis. Een orgie volgt in de vorm van een ballet, waarvan we hier een klein fragment horen.
Printemps Qui Commence uit Samson Et Dalila (Saint-Saëns) - Marina Domashenko (alt)
De Filistijnse priesteres Dalila roept in deze aria een zinnelijk beeld op van de lente. Zij hoopt daarmee Samson, strijder van de Israëlieten, te verleiden. Met uiteindelijke doel hem te vernietigen. De componist Saint-Saëns baseerde zijn opera op een bijbels verhaal.
Kersenduet uit L’Amico Fritz (Mascagni) - Mirella Freni (sopraan) en Luciano Pavarotti (tenor)
De kersen zijn net rijp in het zonnige Italië. Tussen de fruitbomen worden Suzel en Fritz verliefd op elkaar. Het liefdesduet begint vriendschappelijk beleefd (Suzel, buon dì/Suzel, goedendag) en eindigt intiem, hoewel het daarna nog een akte duurt voordat Fritz aan zichzelf wil toegeven dat hij smoorverliefd is. Een juweel van een liefdesduet dat gekoesterd wordt door de liefhebbers.
Smeltscène en slotkoor uit Sneeuwmeisje (Rimski-Korsakov) - Bolshoi Theater Koor & Orkest o.l.v. Alexander Lazarev.
In een land van lange en ijskoude winters is het geen wonder dat er sprookjes verteld worden waarin Winter en Lente personages zijn. De Russische componist Rimski-Korsakov wijdde er een opera aan, Sneeuwmeisje. Zij is de dochter van Grootvader Vorst en Lenteschoonheid. Van haar vader heeft ze een koud hart geërfd. Dat maakt haar niet gelukkig en ze vraagt haar moeder Lenteschoonheid om haar de gave van het liefhebben te schenken. Haar moeder vervult haar wens. Spoedig wordt Sneeuwmeisje verliefd op een mens. Op het moment echter dat ze tegenover de gemeenschap haar liefde bekent, wordt zij door zonnestralen geraakt. Haar gave om lief te hebben wordt haar ondergang. Ze smelt, tot verbijstering van alle omstanders. De tsaar wijst zijn volk er echter op dat na een lange winter van 15 jaar eindelijk de lente is doorgebroken. Vol ontzag en vreugde zingt het volk een lied voor de zonnegod Jarilo.
Samenstelling en tekst - Corien Pull
Vormgeving - Judith de Rond
Illustratie - Unsplashed / albumhoes DCX1412
