Hoewel er in de laatste decennia van de twintigste eeuw steeds meer aandacht is gekomen voor Italiaanse orgels en orgelmuziek uit de renaissance, barok en klassieke tijd, blijft de Italiaanse orgelcultuur nog in vele opzichten een soort eiland. De reden daarvoor moet in de karakteristieken van het Italiaanse orgel worden gezocht. Het zijn doorgaans kleine instrumenten, meestal met slechts één
… klavier, terwijl een pedaal vaak ontbreekt, of hooguit een enkel octaaf omvat. Het klankpalet wordt gevormd door een sterk plenum, enkele fluiten, een cornet, aangevuld met een zwevend register, ‘voce umana’ geheten, en, zij het relatief zelden, een enkel tongwerk. Die spaarzame bezetting is echter wel ruim voldoende om recht te kunnen doen aan het grote repertoire van Italiaanse orgelmuziek, want dat is deze instrumenten op het lijf geschreven. Dat blijkt bijvoorbeeld op deze cd van de Canadese organiste Catherine Todorovski, waarop zij het Callido-orgel uit 1780 van de St.Dardago te Venetië. Zij speelt hier werken van Tinazzoli, Marcello, Galuppi, Gasparini, Valeri, Pescetti, Bertoni, Paolucci en Paganelli, aangevuld met enkele anoniem overgeleverde stukken. Het orgel klinkt, zoals veel Italiaanse orgels, nogal fors voor zijn bescheiden omvang. Het plenum is brutaal, het enige tongwerk heeft een zeer snerpende klank, terwijl de fluiten relatief bescheiden zijn. Al met al passen repertoire en orgel prima bij elkaar, maar daar beginnen ook de problemen. Het grote aantal componisten geeft al aan dat er op deze cd veel werken staan, en dat kan omdat het gemiddelde Italiaanse orgelstuk vrij kort is. Dat is op zichzelf niet erg, ware het niet dat het motto ‘klein maar fijn’ hier helaas allerminst op gaat. Het is muziek die hooguit plezant is, maar vaak ook onbenullig en bij een heel programma van een dergelijk gehalte slaat dan ook onvermijdelijk de verveling toe. Het zijn echter juist de karakteristieken van het instrument die geen andere programmering toelaten. Todorovski speelt niet slecht en probeert wel voor enige afwisseling te zorgen, maar aan deze cd zullen alleen fanatieke orgelliefhebbers plezier beleven. (JvG)meer
