Het label BMG heeft andermaal vijf cd's uitgebracht als vervolg op eerdere uitgaven in de reeks 'Musica non grata' - in de boekjes nogal knullig vertaald als 'undesirable music -, waarvan onderstaande cd's deel uitmaken. Zoals bekend gaat het hier om muziek van componisten die bij het Sovjet-regime niet goed lagen, hetgeen betekende dat ze vaak geen gelegenheid kregen hun werken uitgevoerd of
… gepubliceerd te krijgen, als het componeren ze al niet helemaal onmogelijk werd gemaakt. Evenals in de voorgaande uitgaves gaat het hier niet om nieuwe opnamen, maar in de archieven van de oude staatsplatenmaatschappij Melodia bewaarde uitvoeringen. Dat deze muziek als ongewenst werd beschouwd, heeft niet alleen muzikale redenen - ze is niet simpel en melodieus - maar ook politieke redenen - ze draagt geen optimistische communistische gedachten uit; dat blijkt vaak al uit de titels. De opgenomen symfonieën van Avet Terterian (1929-1994) (aax5053) zijn onderling zeer verschillend. De "Symfonie nr.3" balanceert met zijn afwisseling van massieve, hamerende climaxen en ijle, verstilde momenten wel eens op het randje van de goede smaak. De ééndelige "Symfonie nr.6 voor kamerkoor en kamerorkest" is een veel intrigerende werkstuk; het werk bestaat uit één grote spanningsboog, die als het ware gelaagd is door een onderhuidse wirwar van klanken, die worden geproduceerd door negen tapes, die vantevoren door koor en orkest zijn ingespeeld. De muziek van Vyacheslav Artyomov (*1940) (afx1809) is wat minder gevarieerd. Zowel in de "Lamentaties" voor strijkers, slagwerk, piano en orgel als in "Tristia I" voor piano, orgel, trompet, vibrafoon en strijkers overheerst een wat grauw idioom, dat vooral wordt bepaald door continu langzaam uitwaaierende clusters. De "Gurian Hymn" voor drie violen, strijkers en slagwerk herinnert aan de muziek van Kancheli, zonder net zo fondant-achtig te worden. Het meest aantrekkelijk is toch wel de cd (dbx4893) met werken van Edison Denisov (1929-1996), vooral door het "Requiem vo0r sopraan, tenor, koor en orkest". Dit is een hoogst individueel en afwisselend werk, gebaseerd op poëzie van Francisco Tanzer en verschillende liturgische teksten in vier talen; de mengeling van muzikale stijlen is al even bont als het samenstelsel van teksten. Verder klinkt de "Romantische muziek voor hobo, harp en strijktrio", een werk waarvan de titel enigszins misleidend is. 'Romantisch' moet hier vooral begrepen worden als 'zoekend naar uitersten'; in ieder geval heeft het klankbeeld niets 19de eeuws. Verder valt nog Denisovs bekendste orkestwerk "Het Schilderij" te beluisteren, opgedragen aan de Russische schilder Boris Birger en geïnspireerd door diens wijze van werken, waarin het over elkaar leggen van verschillende kleurlagen teneinde een naar het midden toe steeds indringender werking te verkrijgen centraal staat. De cd krijgt een relatief vrolijke afsluiting met "Happy end" voor twee violen, cello, contrabas en strijkers. De uitvoeringen zijn over het geheel goed te noemen, al zou bij de live-uitvoeringen het publiek soms wel wat minder hoorbaar aanwezig mogen zijn. In ieder geval is dit onbetwistbaar een zeer interessante reeks uitgaven. (JvG)meer
