Insula

Modern creative is de overkoepelden benaming voor iedere vorm van creatieve, vernieuwende, grensverleggende, vaak eclectische improvisatiemuziek. Hij wordt gebruikt om de voorhoede van musici aan te duiden die andere spel- of instrumentatieopvattingen hebben en nog onontgonnen muzikale gebieden verkennen. Zij combineren bijvoorbeeld elementen uit de free jazz en hard bop met compositietechnieken uit de klassieke muziek. Ook zijn onderdelen terug te vinden uit wereldmuziek en popstijlen als hiphop, funk en singer/songwriter. Een voorbeeld is de pianist Uri Caine die als solo-artiest klassieke muziek vermengt met geïmproviseerde muziek. Ook vrijwel alle albums van het label ECM zijn te kenmerken als modern creative jazz.

World fusion is de mengvorm van jazz en wereldmuziek en/of volksmelodieën. Te denken valt aan de combinatie van jazz met Afrikaans (bijv. Manu Dibango), jazz met Indiase muziek (bijv. Shakti en Trilok Gurtu) en jazz met muziek uit het Midden-Oosten (bijv. Rabih Abou-Khalil). Onder world fusion valt ook de folk jazz, waarin volksmelodieën het uitgangspunt vormen voor improvisaties, bijvoorbeeld in het werk van Jan Garbarek. Apart onderscheiden stijlen binnen de world fusion zijn latin jazz en bossa nova/brazilian jazz.