Jakob Lenz

Jakob Lenz (1751-1792) geldt als de belangrijkste dichter van de Sturm Und Drang. Zijn toneelstuk Die Soldaten vormde de inspiratiebron van Bernd Alois Zimmermans gelijknamige opera. Maar daarover gaat het hier niet. Lenz’ eigen levensverhaal werd namelijk ook een inspiratiebron voor literaire en theatrale producties. Te beginnen met de experimentele schrijver Georg Büchner (1813-1837), die aan… Lenz een onvoltooide novelle wijdde. Büchner deed dat in een originele gejaagde stijl, passend bij de waanzin van de antiheld. Büchners verhaal is zo knap en griezelig, dat psychiaters het later als een schoolvoorbeeld van een schizofrene psychose konden duiden. Büchner hoefde overigens niet alles zelf te verzinnen. Hij beschikte namelijk over een document, waarin een goedbedoelende predikant (Johann Friedrich Oberlin) verslag deed van een vergeefse poging om Jakob Lenz een thuis te bieden. Het predikantsgezin leed daar echter zo onder, dat de predikant de ongelukkige dichter wel moest wegsturen. Muziek was het invoelende medium waarmee een nog jonge Wolfgang Rihm deze droevige geschiedenis wist te verklanken. Rihm deed dat in de vorm van een kameropera, die in 1979 in Hamburg in première ging. De experimentele muziek wordt soms doorkruist door traditionele piëtistische liederen, alsof het Bach-koralen zijn. In Rihms eigen woorden: ‘De draad waaraan Jakob Lenz vasthangt, is de puls in het hart van de luisteraar.’ (HJ)meer