(bron: wikipedia)Franz Peter Schubert (Wenen, 31 januari 1797 – aldaar, 19 november 1828) was een Oostenrijks componist.
Hij stierf al op 31-jarige leeftijd, maar toch schreef Schubert meer dan 1000 muziekstukken met als bekendste werken Die schöne Müllerin en de Onvoltooide symfonie.
Franz Schubert werd geboren in Himmelpfortgrund, een buitenwijk van Wenen, tegenwoordig Wien-Alsergrund, als zoon van een onderwijzer, die het met de zorg voor negentien kinderen uit twee huwelijken niet breed had. Toen Franzerl acht jaar was, begon zijn vader... meer
Net als Liszt en Kodály behoort componist, pianist, dirigent en muziekpedagoog Ernö von Dohnányi tot de meest veelzijdige figuren uit het Hongaarse muziekleven. Naast fenomenaal pianist, gooide hij al vroeg hoge ogen met zijn composities, zoals het Pianokwintet opus 1. Niemand minder dan Brahms spaarde kosten nog moeite om het werk in Wenen uitgevoerd te krijgen. Dohnányi sloot vriendschap met violist Joseph Joachim en werd docent aan de Hochschule für Musik in Berlijn. In 1915 keerde hij terug naar Hongarije waar hij het Hongaarse muziekleven ingrijpend reorganiseerde. Belangrijk waren zijn inspanningen voor de toenmalige moderne muziek van onder meer Bartók, Kodály en Leo Weiner. Maar anders dan zijn jongere generatiegenoten sloeg Dohnányi in zijn eigen muziek geen nieuwe wegen in en concentreerde zich op de negentiende-eeuwse erfenis in veelal klassieke genres. Tot Dohnányi’s belangrijkste werken behoren de suite Ruralia Hungarica opus 32 en zijn kamermuziek. Als docent aan de Muziekacademie in Boedapest leidde hij generaties gerenommeerde musici op, met dirigent sir Georg Solti als zijn meest beroemde leerling. Tijdens de oorlogsjaren was Dohnányi samen met zijn zoon Hans en diens aangetrouwde oom Dietrich Bonhoeffer actief in het verzet. De kleinzoon van Dohnányi, Christoph is eveneens dirigent. (JWvR)
Wie de biografie van Zoltán Kodály leest, kan dat niet anders doen dan met stijgende verbazing. Hij bereikte niet alleen de respectabele leeftijd van 84, maar is bovendien bijna zijn hele leven verbijsterend productief geweest – en dan ook nog met groot succes. Naast het componeren was Kodály actief als dirigent, (ethno-)musicoloog, pedagoog, taalkundige en filosoof. En in al deze vakken heeft hij baanbrekend werk verricht, met een zeldzame gedrevenheid en passie. Om slechts één voorbeeld te noemen: samen met zijn vriend Bartók werkte hij aan een tiendelig, uitputtend naslagwerk over Hongaarse volksmuziek, dat vanaf 1951 verscheen, met zo’n duizend pagina’s per deel. Maar ook met zijn composities heeft Kodály succes geboekt, met als hoogtepunt de ‘Psalmus hungaricus’ (1923) en de opera ‘Háry János’ (1926), die een internationale doorbraak voor Kodály betekenden. Vocale muziek, vooral koormuziek, maakt de kern uit van zijn oeuvre, maar ook zijn kamer- en orkestmuziek maken indruk. Meesterwerken als ‘Laudes organi’, geschreven in het jaar vóór zijn dood, tonen dat zijn creatieve energie tot het bittere einde onverminderd voortging: dat was Kodály ten voeten uit. (TC)
Er zijn weinig componisten die zó met het symfonische repertoire verbonden zijn als Gustav Mahler. Symfonieën componeren was echt Mahlers 'corebusiness': in alle opzichten ontwikkelde hij de symfonie door tot aan, en tot voorbij haar grenzen. Mahlers symfonieën zijn bijna allemaal zeer lang, vragen om een zeer groot orkest en ze zijn vooral groots in hun expressie. Rustiek-mythische sferen (het begin van de Eerste), afschrikwekkende chaos (het einde van de Zesde), grootse visioenen (begin van het laatste deel van de Tweede), vrolijke deuntjes (opening Vierde), romantische melancholie (het beroemde adagio van de Vijfde), natuurevocaties (de Derde), megalomane orkesterupties (de Achtste) en hemeltergende, bijna atonale klanken (het fantastische adagio van de onvoltooide Tiende): Mahlers palet is onuitputtelijk. Zijn symfonieën zijn meeslepende maar ook wel uitputtende kost, en af en toe wellicht ietwat 'over the top'. Wat dat betreft bewijzen zijn orkestliederen dat Mahler ook zeer subtiel en verfijnd kon componeren. In Nederland is Mahler dankzij zijn hechte band met het Concertgebouworkest (al tijdens zijn leven!) zeer populair. (TC)
